مذاکرات وین و کمپین های اطلاعات نادرست

تحریم ها علیه ایران سابقه ای به طول عمر جمهوری اسلامی دارد ولی با گذشت زمان و با بهانه های مختلفی، فشار های اقتصادی بر ایران افزایش یافته است. این تحریم‌ها، مستقیماً بر ذخایر ارزی ایران اثر می‌گذاشته است. در فروردین ۱۴۰۰، مایک پومپئو، وزیر خارجه ی پیشین آمریکا در حساب تویتری خود اعلام کرد که از هنگام بیرون آمدن از برجام و در نتیجه ی کارزار فشار حداکثری، بیش از ۹۶ درصد ذخایر ارزی ایران، از بین رفته‌است. اما به چه دلیل تا این حد به ایران فشار های اقتصادی و سیاسی و … تحمیل شده است؟ اساس توجیه این تحریم ها، پروپاگاندایی است که آمریکا علیه ایران به راه انداخته است. آمریکا در این کارزار به دنبال توجیه تحمیل بیشتر فشار های اقتصادی، سیاسی و نظامی خود است تا ایران را به عنوان یک کشور نامطلوب و امنیتی نشان دهد. برای این کار از کمپین های اطلاعات غلط بهره می برد. علاوه بر این، آمریکا با این کار، سعی در هم جبه کردن دول غربی و شرقی علیه ایران را دارد. در این یادداشت سعی داریم تا به بررسی کمپین های اطلاعات نادرستی که  در جهت تقویت و پشتیبانی موضع آمریکا در برجام است بپردازیم.

اطلاعات نادرست چیست؟

در ابتدای امر باید به این نکته به پردازیم که اطلاعات نادرست چیست و روش بررسی اطلاعات نادرست به چه نحوی می باشد.

اطلاعات نادرست یا کژاطلاعات(disinformation)، نوعی اطلاعات غلط و گمراه کننده است(misinformation) که با نیت قبلی سعی در تغییر محیط اطلاعاتی (information environment) دارد.

برای درک معنای دقیق کژ اطلاعات یا اطلاعات نادرست باید به روش تجزیه ی مفمومی عمل نمود. برای این کار باید تمامی اجزای اساسی اطلاعات نادرست را بررسی نمود.

محیط اطلاعاتی (information environment)  طبق تعریف وزارت دفاع آمریکا، مجموعه ای از افراد، سازمان‌ها و سیستم‌هایی است که اطلاعات را جمع‌آوری، پردازش، انتشار می دهند یا بر روی اطلاعات عملیات انجام می دهند».[1]

این محیط اطلاعاتی (information environment)  شامل اطلاعات غلطی(misinformation)  می باشد که با نیت قبلی یا بدون نیت قبلی در  حال چرخش می باشند. اکثرا در تعاریف اطلاعات غلط، سو نیت جایگاهی نادیده گرفته می شود و لذا بر خود نادرستی اطلاعات بدون نیت سوی قبلی تکیه می شود.[2] اما در تعریف مختار ما که از اندیشکده ی رند نشات گرفت است، سو نیت(intentional efforts to mislead) و عدم سو نیت توامان در نظر گرفته می شود.[3]

حال طبق تعریف مختار ما  اطلاعات  نادرست، جزء اخص اطلاعات غلط است با این خصوصیت که با سو نیت قبلی اتخاذ شده است.

لذا در یک کمپین اطلاعات نادرست، یک یا هر دو معیار زیر اعمال می شود:

  1. خود اطلاعات،  ناقص یا گمراه کننده است.
  2. منبع آن اطلاعات نادرست، ناقص یا گمراه کننده است (به عنوان مثال، یک بازیگر دولتی خود را به عنوان یک فرد محلی خصوصی معرفی می کند).

لذا برای بررسی اطلاعات نادرست باید به برسی بازیگران دخیل در این نبرد پرداخت. که در این یادداشت با توجه به مدل جنگ روانی آمریکا، به منابع آشکار  خارجی فقط می پردازیم  که شامل بازیگران رسمی و دولتی خارجی می شود.[4]

علاوه بر این ما محیط اطلاعاتی شکبه ی اجتماعی با محوریت توییتر و پایگاه های خبری را انتخاب کرده ایم.

چرا جماعت نخبگانی؟

اهمیت بررسی بازیگران دولتی دلیل این است که کمپین های اطلاعات  غلط بین المللی در وهله ی اول جماعت نخبگانی را هدف قرار داده است. اما این مهم قابل توجه است که در محیط اطلاعاتی بین المللی قطعا جماعت های منفعت محوری و اجتماعی محور نیز مد نظر قرار گرفته اند. اما به اعتقاد ما، کنش این جماعت های برای پشتیبانی کمپین های جماعت نخبگانی بوده است. مثلا  می بینیم که جماعت نخبگانی غرب اعتقاد بر این دارد که از نظر سیاسی ایران به دنبال صلاح اتمی است. لذا طبق هنجار های جماعت بیاد به سمت فشار به ایران رفت ولی جماعت های منفعت محوری چون بانک های بین اللملی به دلیل فشار های جماعت نخبگانی مراودات مالی خود را با ایران قطع کرده اند نه اینکه خود به این نتیجه رسیده باشند.

در آخر نیز برای پیشنهاد مقابله با اطلاعات نادرست آمریکا از روش کتاب  مبارزه با اطلاعات نادرست خارجی در شبکه های اجتماعی  اندیشکده ی رند Combating Foreign Disinformation on) (Social Media استفاده کرده ایم  که به طور تفصیل در قسمت پیشنهادات به آن خواهیم پرداخت.

اطلاعات غلط و روایت های منابع رسمی خارجی غربی

آمریکا در حال ترویج این اطلاعات نادرست است که، این کشور خواهان بازگشت به برجام است ولی ایران با اقداماتی چون دخالت نظامی در منطقه، حرکت به سمت سلاح های هسته ای معادله سیاسی  را بیشتر پیچیده کرده است. در صورتی که تلاش‌های دیپلماتیک موفقیت آمیز نباشد، آمریکا در همه گزینه‌هایش بازنگری خواهد کرد. به نوعی آمریکا خود را متعهد برای جلو گیری از دست یابی ایران به سلاح هسته ای می داند تا بتواند امنیت بین المللی را حفظ کند.

مثلا در سخن رانی  لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در 20 می توان به رویات ماخوذه آمریکا توجه کرد.[5] که وی به خطر منطقه ایران توجه می کند و می گوید باید بازدارندگی علیه ایران افزایش پیدا کند.

مثلا در این سخن رانی آستین می گوید: “ایالات متحده همچنان متعهد به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای است  و ما به یک نتیجه دیپلماتیک موضوع هسته ای متعهد هستیم. اما اگر ایران مایل به تعامل جدی نباشد، آنگاه به همه گزینه های لازم برای حفظ نگاه خواهیم کرد تا آمریکا را امن نگه داریم”. [6]

نیاز آمریکا به همراهی روسیه و مخصوصا چین برای رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران مورد توجه است. اگرچه ایالات متحده هم‌اکنون با روسیه پیرامون اوکراین و با چین در رابطه با تایوان در تنش است، اما مقامات غربی آگاه هستند که سریع‌ترین مسیر برای افزایش فشارهای سیاسی و اقتصادی بر ایران از مسکو و چین می‌گذرد.

در مورد قدرت های اروپای گفت که موضع آنها نیز شبیه به آمریکا می باشد. آنها با محکومیت اقدامات به اصطلاح نا امن کننده ی ایران، مذاکرات را راهی برای کنترل ایران قلمداد می کنند.

مثلا در توییت وزیر امور خارجه ی فرانسه که در مورد جلسه ی 2  دسامبر اعضای ناتو در ریگا بود، وی یکی از مواضع این جلسه را مسائل ایران و بحران اکراین خواند.

در این حین، رژیم صهیونیستی با اتخاذ موضع سخت تر، خواهان فشار بیشر به ایران است. مثلا بنی گانتس، وزیر دفاع اسرائیل، سعی در امنیتی کردن ایران دارد. اسرائیلی ها می گویند امنتیشان به خطر افتاده است.

وی در توییتی نوشت: «من دیشب با روسای موسسات تحقیقاتی و محققان ارشد در واشنگتن ملاقات کردم. در ماه‌های اخیر، داده‌های نگران‌کننده‌ای در مورد تجاوزات ایران در منطقه کشف کرده‌ایم. ابتدا پایگاه کاشان را به جهانیان معرفی کردم، جایی که فرستادگان ایرانی در سراسر جهان برای کار با مواد منفجره آموزش می بینند. دوم، ما فاش کرده‌ایم که ایران حملاتی را با مواد منفجره از خاک خود انجام می‌دهد.»

به هر حال غرب برای توجیه فشار های حداکثری خود بر ایران، سعی در امنیتی کردن ایران دارد و تنها راه موجود دفاع علیه این کمپین های اطلاعات نادرست می باشد برای این امر جمهوری اسلامی باید به حوزه ی نرم نیز ورود جدی داشته باشد.

پیشنهادات

مذاکرات هسته ای برای کاهش فشار های اقتصادی مطمئنا جزو یکی از مهم ترین دستور کار های نظام جمهوری اسلامی در دهه‌ی گذشته و احتمالا چند سال آینده خواهد بود. اما ایران به دلیل کمپین های اطلاعات نادرست غربی، متحمل هزینه های بیشماری شده است که می‌توان به پروژه‌ی مقصر سازی ایران  بعد از خروج آمریکا از برجام اشاره کرد که به نظر می رسد تا حدی موفق بوده است.

برای نجات مقابله کردن با این کمپین های اطلاعات نادرست، پیشنهاد می‌شود که جمهوری اسلامی اقدامات زیر را انجام دهد. پیشنهادات زیر از مدل مقابله با کمپین های اطلاعات غلط اندیشکده ی رند اتخاذ شده است که در آن پیشنهاداتی برای مقابله با اطلاعات نادرست علیه جبه ی غرب مطرح می کند.[7]

اقدامات مقابله با اطلاعات نادرست

طرح مزبور دارای 5 بخش می باشد که شامل: مقابله با تولید، توزیع و مصرف اطلاعات نادرست است. در سطوح دیگر به نهاد سازی افزایش سطح دانش برای مقابله با اطلاعات نادرست اشاره می کند. ولی به دلیل متفاوت بودن محیط اطلاعاتی و قدرت بازیگران و توانایی اجرای پیشنهادات، ما تغییراتی در این طرح داده ایم. که تنها شامل 4 بخش می باشد.

اقدامات مقابله با تولید اطلاعات نادرست

اقدامات متقابل تولید اطلاعات نادرست، اقداماتی هستند که با هدف جلوگیری از تولید یا دستور تولید اطلاعات نادرست انجام می شود تا از طریق تهدید به فشار و زور مادی هزینه‌های عمل بیش از سود باشد. اقداماتی چون تهدید به تحریم‌های اقتصادی، انزوای دیپلماتیک، یا کیفرخواست جنایی از این قبیل می باشند که این بخش مختص به کنترل اطلاعات غلط داخلی می باشد. جمهوری اسلامی باید اقدام به صحت سنجی جریان اطلاعاتی داخلی که به مذاکرات می پردازد باشد.

اقدامات متقابل تولید همچنین می تواند شامل ایجاد این باور در بازیگران باشد که با کاهش منفعت یا دشوارتر کردن عملیات ترویج اطلاعات نادرست در رسانه های اجتماعی در دستیابی به اهداف خود شکست خواهند خورد. به عنوان مثال می توان به راه اندازی حملات سایبری تهاجمی برای مسدود کردن مزارع ترول های داخلی یا خارجی مباردت کرد.

اقدامات مقابله با توزیع اطلاعات نادرست

این تلاش‌ها شامل مسدود کردن یا کاهش رتبه اطلاعات نادرست در نتایج جستجو هر فرد، بستن حساب‌های جعلی، ممنوعیت کامل استفاده از رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی مستعد اطلاعات نادرست(مثل 4 chan) است. البته با توجه به این که شبکه های اجتماعی پر طرفدار داخلی و خارجی در دست رقبای جمهوری اسلامی می باشد، تنها راه حل پیشنهادی در این بخش، ایجاد شبکه های توزیع اطلاعات به نفع جمهوری اسلامی  برای مخاطبین بین المللی می باشد تا در بمباران خبری، بتوان اثر اطلاعات نادرست غربی  را کاهش داد.

اقدامات مقابله با مصرف اطلاعات نادرست

اقدامات متقابل مصرف می تواند به دو شکل باشد. برخی تلاش می‌کنند تا از طریق تلاش‌های دیپلماسی عمومی مثبت (که نگرش‌های پیشینی مطلوب نسبت به یک موضوع یا مؤسسه مشخص ایجاد می‌کند) و برنامه‌های سواد رسانه‌ای (که مخاطبان را آموزش می‌دهد تا اطلاعات نادرست را شناسایی کنند و عموماً نسبت به آنچه در رسانه‌های اجتماعی می‌خوانند محتاط باشند) تاب‌آوری اجتماعی ایجاد کنند. اقدامات متقابل مصرف همچنین می تواند واکنشی تر باشد، اطلاعات نادرست را افشا کند و یا اعتبار پیام ها این رسانه ها را کاهش دهد.

شناسایی و افزایش آگاهی برای مقابله با اطلاعات نادرست

مانند هر تهدید دیگری، یک پاسخ موفق مستلزم درک عمیق نحوه عملکرد کمپین های اطلاعات نادرست، بازیگران پشت سر آنها و اهداف بازیگران می باشد. این اقدامات شامل شناسایی و تجزیه و تحلیل بازیگران و مکانیسم ها در طول چرخه اطلاعات نادرست است.

نهاد سازی برای مقابله با اطلاعات نادرست

تمامی تلاش‌هایی که تاکنون مورد بحث قرار گرفته‌اند، مستلزم سازمان‌ها و ساختارهایی با اختیارات و توانمندی‌های لازم برای انجام هر یک از اقدامات توصیف‌شده است. مسلما پاسخ های آنی  برای مقابله با اطلاعات نادرست، توسط نهاد های مختلفی اتخاذ شده است ولی با توجه به اهمیت موضوع مذاکرات و افزایش گسترده ی مخاطبین(مخاطبین خارجی اعم از روزنامه نگران و مردم عامی) باید به ستادی برای خنثی کردن اطلاعات نادرست مد نظر قرار داد.

اعضای این ستاد می توانند شامل بخش حکومتی و غیر حکومتی باشد. اعضای بخش حکومتی می توانند شامل، نماینده ی شورای عالی فضای مجازی، نماینده ی وزارت خراجه، نیرو های مسلح، نماینده ی صدا و سیما، قوه ی قضاییه، قوه ی مقننه و اداره ی آموزش و پرورش و باشد. در اینجا به پیشنهادات نهادی را با توجه به هر یک از بخش های بالا مد نظر قرار دادیم:

  1. در قسمت مقابله با تولید اطلاعات نادرست، این ستاد می تواند قوانین داخلی برای مبارزه با اطلاعات نادرستی که مخالف سیاست های مذاکراتی نظام است را توسط مجلس تصویب کند و با نظارت قوه ی قضاییه و اجرا نماید.
  2. این ستاد همچنین می تواند با استفاده از نماینده ی نیرو های مسلح، حمله ی سایبری علیه ترول ها و هویت های مطرح جعلی که علیه مذاکرات سخن می گویند، اقدام نماید.
  3. در قسمت مقابله با توزیع اطلاعات نادرست، صدا و سیما و نماینده ی نیرو های مسلح می توانند با شبکه سازی و ایجاد کانال های ترویج محتوا در شبکه های اجتماعی بین اللملی (amplifier) اقدام به ترویج محتوای طرفدار جمهوری اسلامی در داخل و بین اللمی کنند. و برای این کار می توانند از بخش غیر حکومتی  طرفدار ایران مانند شیعیان جهان اسلام، در عرصه ی بین المل نیز بهره بگیرد.
  4. در قسمت مقابله با مصرف اطلاعات نادرست، پیشنهاد می شود پایگاه اینترنتی ای، جهت صحت سنجی ایجاد شود. این سایت برای افزایش اعتبار و سئو بین المللی خود می تواند تنها ترویج دهند ی دیدگاه های مقامات سیاست خارجی ایران باشد. برای این امر، مقامات ایرانی و مقامات کشور های  ضد غربی که مستقیم در گیر به  مذاکرات هستند، می توانند دیدگاه های خود را در این سایت درج کنند برای مقابله با اطلاعات نادرست غربی نیز می توان بازوی رصدی و صحت سنجی علیه اطلاعات غلط غربی ایجاد کرد. این بازو می تواند اظهارات گمراه کننده ی مسولین غربی را مورد هدف قرار دهد و در سایت و  شبکه های اجتماعی بین المللی خود منتشر کرد.
  5. برای مقابله با مصرف اطلاعات نادرست هم چنین می توان از صدا و سیما و آموزش و پرورش برای افزایش سطح سواد رسانه ای به نفع جمهوری اسلامی بهره برد. صدا و سیما می تواند از شبکه های بین المللی خود بهره گیرد و برنامه ای را برای توجیه مخاطب بین اللملی مد نظر قرار دهد تا سواد رسانه ای مخاطبین افزایش یابد. اما حوزه ی نفوذ آموزش و پرورش در داخل ایران می باشد. لذا می توان برای توجیه نسل آینده ی ایران برنامه های درسی تدوین نمود.
  6. در قسمت افزایش آگاهی مقابله با اطلاعات نادرست می توان کارگروه علمی برای بررسی کمپین های اطلاعات نادرست غربی مد نظر قرار داد. این کار گروه به نوعی نقش مشاور راهبردی ستاد را بر عهده دارد. برخی از مواضع این کارگروه می تواند از طریق سایت پایگاه منتشر شده تا از طریق علمی جلوه دادن مطالب، سعی در اقناع مخاطبین خارجی داشته باشد. مجمع دفاع از حقیقت با توجه به امکانات مادی و نیروی انسانی خود و  همچنین  نقش مشورتی خود می تواند عهده دار نقش مشاور راهبردی این ستاد باشد.

نکته ی آخر اینکه، شاید به نظر برسد ستادی با این وسعت برای مقابله با کمپین های اطلاعات نادرست غربی علیه مذاکرات لازم نباشد. ولی از آنجا که سیاست چند دهه اخیر و آینده ی ایران متاثر از مذاکرات است، لازم است تا اقدامی جدی علیه عملیات های روانی و شناختی غرب انجام داد تا از هزینه های گزاف آن کاست. به علاوه، ایجاد این ستاد به بهانه ی مذاکرات قطعا در تاثیر مثبتی در دیپلماسی عمومی ایران خواهد داشت.


[1] DoD, Department of Defense Dictionary of Military and Associated Terms, Washington, D.C., June 2019.
[2] United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, Journalism, ‘Fake News’ & Disinformation, Paris, France, 2018, p. 7.
[3]Raphael S. Cohen, Nathan Beauchamp-Mustafaga And others. (2021). Combating Foreig Disinformation on Social Media Study Overview and Conclusions. p. 4.
[4] Bateni, S. (6 December 2020). The Framework of US PSYOP against Iran. tehran: ICDT. Retrieved from https://icdt.ir/en/the-framework-of-us-psyop-against-iran/
[5] Austin, L. J. (2021). Austin: U.S. 'Committed to Preventing Iran From Gaining a Nuclear Weapon'. Manama: U.S. DepartmentofDefense. Retrieved from https://www.defense.gov/News/News-Stories/Article/Article/2849785/austin-us-committed-to-preventing-iran-from-gaining-a-nuclear-weapon/
[6] Austin, L. J. (2021). Austin: U.S. 'Committed to Preventing Iran From Gaining a Nuclear Weapon'. Manama: U.S. DepartmentofDefense. Retrieved from https://www.defense.gov/News/News-Stories/Article/Article/2849785/austin-us-committed-to-preventing-iran-from-gaining-a-nuclear-weapon/
[7] Raphael S. Cohen, Nathan Beauchamp-Mustafaga And others. (2021). Combating Foreig Disinformation on Social Media Study Overview and Conclusions.

جدیدترین ها

جنگ روسیه – اوکراین و نتایج آن بر جنگ...

مقدمه بیش از یک سال است که از جنگ روسیه و اوکراین میگذرد ، عواقب...

 ایدئولوژی تضاد ایالات‌متحده در عرصه نظام بین‌الملل

در عرصه سیاست خارجی، تحلیل سیستمی زیر را از سیاست خارجی کشورها ارائه می‏دهم و...

احیای داعش و بحران‌سازی، تلاش مشترک آمریکا و رژیم...

امیر نظامی مقدم؛ دبیر اندیشکده راهبردی مقاومت دانشگاه امام صادق علیه السلام چکیده مجموعه ملاحظات استراتژیکی...

ایران و قفقاز؛ خاک_شیشه_استخوان

پدیدار شناسی سیاست خارجی ایران در منطقه قفقاز از نگاه نظریه رئالیسم تحولاتی که در...

بررسی جایگاه هویت ملی در راهبرد دفاع ‎همه ‎جانبه...

1. امنيت هستي‌شناختي نظريه امنيت هستي‌شناختي در روابط بين‌الملل برگرفته از نظريه وجود انساني آنتوني...

اتحاد در قاره سیاه

بررسی فرصت‌های همکاری جمهوری اسلامی و فدراسیون روسیه در قاره آفریقا ایران و آفریقا داستانی...

نگاشت های محبوب

نظرات

پاسخ دهید

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید

18 + بیست =