جنگ شناختی چینی (1)

بعد از فروپاشی شوروی، نظام بین الملی به سمت یک- چند قطبی حرکت کرد. در این کشاکش پس از جنگ سرد، چین اما به عنوان یک قدرت بزرگ شرقی، سهم بسزایی از کیک قدرت در نظام بین اللملی کسب کرد. رفته رفته با قدرت یافتن اقتصاد چین، مناقشات آمریکا و چین افزایش یافت تا جایی که ترامپ جنگ تجاری علیه چین را آغاز کرد و در مقابل چین در انتخابات آمریکا به نفع بایدن وارد عرصه کارزار شد تا بتواند از طریق تبلیغات پنهان به نفع بایدن، آینده ی بهتری را برای اقتصاد چین رقم بزند. امروزه چین به یک رقیب بی همتا برای آمریکا مبدل شده است که با قابلیت های پیچیده‌ی تکنولوژیکی می‌تواند ارتش پیشرفته‌ی خود را در مناطق قابل اشتعال با آمریکا وارد میدان کند. با توجه به تاکید چین بر نقش اطلاعات در جنگ، درک اینکه جمهوری خلق چین(عمدتاً دپارتمان تبلیغات مرکزی حزب کمونیست چین(Chinese Communist Party’s Central Propaganda Department) و ارتش آزادیبخش خلق  و همچنین سایر ارگان‌های ملی- حزبی) چگونه در مورد جایگاه اطلاعات غلط(disinformation) می نگرند مهم تلقی می شود. هر چند که آمریکایی ها به طور کلی تمایل دارند درگیری جنبشی متعارف با چین را نسبتاً کم اهمیت دهند. اما چندین نقطه اشتعال بالقوه وجود دارد که اصلی ترین آنها حمله احتمالی چین به تایوان، درگیری بر سر منافع  مورد مناقشه در دریای چین شرقی یا جنوبی با آمریکا یا مناقشه با هند و کره جنوبی است.  در این یادداشت سعی شده است به سئالاتی چون، جایگاه جنگ اطلاعاتی در نزد چینی ها و نهاد های مهم تبلیغاتی چین، روایت های چینی ها و همچینی مخاطبین جنگ اطلاعاتی چین توجه شود.

آیا چین به دنبال جنگ شناختی است؟

علیرغم داشتن سابقه طولانی علاقه چین به جنگ اطلاعاتی(information warfare) و همچنین فعالیت جدی چین در استفاده از اطلاعات نادرست(disinformation) برای هدف قرار دادن تایوان، چینی ها در ورود به فعالیت ترویج اطلاعات نادرست (disinformation) نسبتا کند بوده اند. [1]

 حزب و ارتش چین اطلاعات را حیاتی ترین عامل برای موفقیت در جنگ های معاصر و به ویژه نسل بعدی می‌دانند. مثلا اصطلاح جنگ اطلاعاتی شده (Informatized warfare ) در ارتش چین به معنی اجرای جنگ اطلاعاتی (information warfare) است که توسط غربی های استفاده می شود. در سند دفاعی چین سال2008،[2]   جنگ اطلاعاتی شده را استفاده از سلاح‌ها و نیروهای مبتنی بر اطلاعات مانند سیستم‌های مدیریت میدان نبرد، قابلیت‌های حمله دقیق و فرماندهی و کنترل (C4ISR) می باشد. اما جدا از توجه ی ویژه ای که چینی ها به اطلاعات دارند، آیا چینی ها از اطلاعات در جنگ شناختی نیز استفاده می کنند؟ با اینکه شاهد دخالت هایی در انتخابات   2018 تایوان یا تظاهرات هنگ کنگ و یا دخالت در انتخابات آمریکا بوده ایم، اما این بدان معنی نیست که چین را یک کشور پیشرو در جنگ شناختی همچون روسیه یا اسرائیل قلمداد کنیم.  ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA- People’s liberation army)  بیشتر بینش های خاص خود را در رسانه های اجتماعی از نحوه استفاده ایالات متحده، روسیه و دیگران از رسانه های اجتماعی در زمان صلح و درگیری های مختلف مانند لیبی، سوریه و اوکراین فراگرفته است [3]و خود استراتژی محنصر به فردی در شبکه های اجتماعی ندارد و این می‌تواند نشان دهنده ی عمل ورود جدی چینی ها به جنگ شناختی می باشد.

فراتر از دخالت سیاسی در تایوان و دخالت چین در انتخابات آمریکا، تا به امروز شواهد کمی دال بر استفاده چین از اطلاعات نادرست(disinformation) برای هدف قرار دادن دیگر بازیگران کلیدی در هند و اقیانوس آرام، به ویژه سنگاپور، فیلیپین، یا ژاپن وجود دارد. علیرغم داشتن انگیزه استراتژیک و فرصت برای انجام این کار، این می تواند به این دلیل باشد که چین احساس می کند ابزارهای مؤثرتر دیگری برای تأثیرگذاری بر سیاست خارجی و امنیتی این کشورها هدف در دسترس دارد، یا این ممکن است به این دلیل باشد که چین صرفاً در اولویت بندی خود موضوعات دیگری را انتخاب کرده است. [4] البته می توان گفت با توجه به استراتژی اصلی چینی مبنی بر یک کمبرند و یک راه(Belt and Road Initiative) که رویکرد اقتصادی دارد، چین برای گسترش بازار های خود به دنبال تنش زدایی می‌باشد. در موضوع دخالت چین در تایوان نیز نتایج متفاوت و تا حدودی محدودی به دست آمده است که عمدتاً در حوزه سیاسی است تا عملیاتی. به نوعی چین از تایوان به عنوان بستر آزمایشی برای توسعه  attack vectors با استفاده از اطلاعات نادرست در رسانه های اجتماعی استفاده می کند[5] .

اما اگر چین در جنگ شناختی از جایگاه ویژه ای برخوردار نیست پس دلیل اهمیت این  یادداشت در چیست؟

عدم ورود چین به جنگ شناختی به معنی عدم اهمیت اطلاعات نزد چینی ها نیست. بلکه چینی ها در اسناد مختلف بار‌ها به جایگاه اطلاعات اشاره کرده‌اند. مثلا “جبهه متحد” (United Front) و ” عملیات پروپاگاندا” propaganda work) (، فعالیت‌هایی هستند که رژیم چین همواره از آنها بهره می‌گیرد، از جمله در دوره‌ای که تحلیل‌گران غربی اسماً آن را «رقابت زمان صلح»( peacetime competition) می‌نامنند.[6]

 “جبهه متحد” یک استراتژی سیاسی است که حزب کمونیست چین برای تأثیرگذاری فراتر از حلقه‌های نزدیک  به خود از آن استفاده کرده است.[7] با این حال، محققان، “جبهه متحد” معاصر را به عنوان شبکه‌ای از سازمان‌ها توصیف می‌کنند که درگیر انواع جنگ‌های سیاسی (Political warfare) برای حزب کمونیست هستند.[8] طبق گزارش سال 2018 کمیسیون بازبینی اقتصادی و امنیتی ایالات متحده و چین، «کارویژه جبهه متحد، ترویج روایت جهانی به نفع پکن، تحت فشار قرار دادن افراد ساکن در جوامع آزاد برای خودسانسوری و اجتناب از بحث در مورد موضوعاتی که برای حزب کمونیست نامطلوب است و تضعیف و آزار و اذیت گروه های منتقد سیاست های پکن  می باشد. [10] [9]

مورد بعدی در مورد اهمیت اطلاعات در نزد ارتش چین به جنگ اطلاعاتی شده (Informatized warfare) بر میگردد. استراتژی که چینی ها در پی شکست راتش عراق در جنگ خلیج فارس اتخاذ کرد تا از استراتژی شوروی بنیاد این نوع ارتش ها دوری کند.

مخاطبین احتمالی چین کدام هستند؟

در یکی از گزارش‌های چینی ها دیده شده است که برای دسته بندی مخاطبین، چین ها رویکردی ماتریسی را اتخاذ می کنندکه  در آن مخاطبین را به چهار گروه: خود کشور چین، متحدین چین، کشورهای بی‌طرف و کشور های دشمن » و سه سطح: رهبری، سربازان، و مردم عادی تقسیم می کنند.[11]

در این بین  احتمالا آمریکا به عنوان بزرگ ترین دشمن چین از جایگاه مهمی برخوردار می‌باشد. در یک بحران احتمالی، چین شاید تصمیم بگیرد که فعالانه‌تر ایالات متحده را هدف جنگ اطلاعاتی خود قرار دهد. در آن زمان، مخاطبین و هدف های جنگ شناختی چینی‌ها احتمالاً آمریکایی‌های چینی-آمریکایی یا تایوانی-آمریکایی هستند که پکن آنها را هم در دسترس‌تر (از طریق ارتباطات به زبان چینی) و هم در معرض نفوذ PRC( به دلیل آشنایی به قوه ی تفسیریه و خط استدلالی آنها) می‌داند[12]. در بین افسران ارتش از جایگاه ویژه ای برخوردار اند. خانواده‌ها و دوستان چینی و خود اعضای ارتش آمریکا نیز می‌توانند عامل غیرمستقیم و مستقیم چین برای رسیدن به نیروهای آمریکایی باشند.

بخش پروژه‌ی نیروی هوایی اندیشکده‌ی رند(RAND Project AIR FORCE -PAF) نزدیک به ساختمان  نیروی هوایی آمریکا  می گوید:

ما معتقدیم که یکی از اولین اهداف چین برای انتشار اطلاعات نادرست در رسانه های اجتماعی، افسران و نیروهای نظامی ایالات متحده از نژاد چینی خواهند بود. این ارزیابی بر اساس روش نوشتن کارشناسان چینی در مورد گسترش نفوذ چین، و روش هدف قرار دادن جوامع چینی خارج از کشور، به ویژه در استرالیا، نیوزیلند و تایوان بوده است. [13]

عامل دیگر برای هدف قرار دادن ارتش آمریکا، تعمیق شکف بین مردم محلی و افسران ارتش آمریکا است. مصاحبه‌ی رند در تایوان  نشان می دهد که چین همچنین ممکن است با هدف قرار دادن جوامع محلی در اطراف پایگاه های نظامی ایالات متحده در کشورهای میزبان ، به دنبال کاهش عملیات نظامی ایالات متحده باشد. [14]

مصاحبه‌های ما در تایوان نشان می‌دهد که چین قبلاً به‌طور خاص جوامع محلی را در اطراف تأسیسات نظامی تایوان (ROC) را هدف قرار داده است، بنابراین چین می‌تواند با استفاده از شایعه عملیات نظامی ایالات متحده را مختل یا حداقل تنزل دهد.

اما بخش اصلی مخاطبین چینی ها، مردم تایوان می باشند. تا به امروز، بسیاری از مواردی که چین از جنگ اطلاعات نادرست(disinformation warfare) آموخته است ، در مورد جامعه تایوان بوده است. مخاطبین جنگ اطلاعاتی چین شامل انفلونسرهای احتمالی، احزاب سیاسی، جوانان، افسران نظامی بازنشسته و سایر موارد کلیدی جمعیت شناسی می باشد. چین از طریق انواع پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی و از طریق رسانه‌های سنتی‌تر به مصرف‌کنندگان رسانه‌های تایوان نزدیک شده است و از رسانه‌های اجتماعی برای تقویت  فعالیت‌های دیپلماتیک، اقتصادی، فعالیت های مخفیانه و موضع‌گیری نظامی آشکار خود، استفاده می‌کند. [15]

چه ارگان هایی در ترویج پروپاگاندا چین نقش دارند؟

حزب کمونیست از زمان تأسیس خود،  قدرت اطلاعات را درک کرده است.  هر روش جدید برای برقراری ارتباط با مخاطبان مثل تلویزیون، اینترنت، و اکنون رسانه های اجتماعی، منجر به تداوم بیشتر استراتژی اطلاعاتی حزب کمونیست شده است. به طور کلی جایگاه اطلاعات در جنگ های فعلی و آینده نقش کلیدی برای ارتش آزادی بخش چین دارد. [16]

نهاد های مختلفی از دیر باز به نقش پروپاگاندا و تبلیغات توجه کرده اند. مثلا دپارتمان تبلیغات مرکزی Central Propaganda Department (CPD)، اداره کار جبهه متحد the United Front Work  Department (UFWD)، وزارت امنیت دولتی the Ministry of State Security (MSS) و سایر ارگان های حزبی-دولتی، بخش های سنتی چین برای تبلیغات می باشند.   [17]نیروی هوایی PLA (PLAAF) نیز در پیام رسانی از طریق رسانه های اجتماعی شرکت داشته است و دفتر امور تایوانTaiwan Affairs Office  (TAO) نیز احتمالاً درگیر فعالیت های جنگ اطلاعاتی است. [18]

در سال 2015 در پی سازماندهی مجدد نظامی ارتش، چین توجه ویژه تری به کمپین های اطلاعات نادرست در رسانه های اجتماعی کرده است. با ایجاد نیروی پشتیبانی استراتژیکPLA Strategic Support Force) (PLASSF-  تمرکز ارتش بر اجرای جنگ اطلاعاتی(information warfare) افزایش یافت . [19]

  در واقع نیروی پشتیبانی استراتژیک (PLASSF) منبع اصلی کمپین های ضد اطلاعات است چین می باشد. ارگان های دیگر مانند اداره کار جبهه متحد  the United Front Work  Department (UFWD) و وزارت امنیت دولتی the Ministry of State Security (MSS) اساساً اتباع چینی های خارج از کشور را هدف قرار می دهند. [20]

چین به دنبال القای چه نوع روایاتی است؟

با خواندن گزارش‌های رسمی چین و پیگیری رسانه‌های دولتی، چین به‌عنوان کشوری صلح‌دوست و بدون جاه‌طلبی توسعه‌طلبانه و دارای کشوری با استراتژی نظامی صرفاً دفاعی به تصویر کشیده می‌شود. و از طرف دیگر دارای ارتشی قدرتمند است و در هر جنگ احتمالی پیروزی حتمی با چین خواهد بود. این روایت همچنین می‌تواند اعضای ارتش ایالات متحده را به عنوان راهی برای تضعیف عزم آنها مورد هدف قرار دهد.

مثلا در مورد جنگ اطلاعاتی چین در تایوان، پیام های چینی به دنبال ایجاد اختلاف، تضعیف اعتماد به دولت مرکزی، ایجاد تردید در مورد صلاحیت نظامی کشور، ارائه تصویری از چین به عنوان سرزمین فرصت ها و به عنوان نیرویی است که نمی توان آن را شکست داد مطرح بود. چینی ها این تصویر را ایجاد کردند که تایوان یک کشور منزوی است و نمی تواند به کمک به ایالات متحده یا  متحدین آن تکیه کند. [21]

نتیجه گیری

نوشته‌های محققان دولت و ارتش چین نشان می‌دهد که استراتژی چین در رسانه‌های اجتماعی تا حد زیادی شبیه استراتژی آن در  عملیات‌های اطلاعات نادرست سنتی است. فراتر از تبلیغات آشکار، چین متوجه می شود که بعید است پیامش توسط بسیاری از مخاطبان خارج از کشور به خوبی دریافت شود، و بنابراین محققان چینی طیف گسترده ای از تاکتیک ها را برای پنهان کردن منشأ چنین پیام هایی – از جمله شستشوی پیام(laundering) از طریق رهبران افکار – کشف کرده اند. این گل آلود شدن آب های اطلاعاتی احتمالا تنها بخشی از یک استراتژی گسترده تر چین برای دستکاری و بهره برداری از حوزه اطلاعات در یک درگیری است. احتمالا همین باعث شده است که فعالیت های چین در شبکه های اجتماعی رصد نشود. دلیل دیگر آن این است که متخصصان سایبری چینی استراتژی  مبتنی بر جاسوسی را دنبال می کنند تا عملیات های پروپاگاندا محور که متخصصان سایبری روسیه در آن زمینه ید بیضایی دارند. اما گذشته از این، به نظر می رسد که طبق استراتژی کلان خود به دنبال نمایش دادن نفوذ خود در فضای مجازی و حقیقی نیست تا بتواند پروژه ی گسترش اقتصادی خود را بدون سیاسی کردن جو بین المللی دنبال کند.

[1] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation.
[2] https://fas.org/programs/ssp/nukes/2008DefenseWhitePaper_Jan2009.pdf
[3] Chen Hanghui [陈航辉], Fang Peng [芳鹏], Yang Lei [杨磊] and Xia Yuren [夏育仁], “Social Media Warfare: A New Dimension to Warfare in the Information Age [社交媒体 战: 信息时代战争新维度],” PLA Daily [解放军报], September 25, 2015; Zhu Ningning [朱宁宁], “An Analysis of Russia’s Unfolding of Media Warfare Tactics amid the Turbulent Political Situation in Ukraine [乌克兰政局动荡中俄对乌舆论战谋略运用探析],” Military Correspondent [军事记者], May 2014.
[4] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation.
[5] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. x
[6] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 2
[7] Slyke, Lyman P. Van (1967). Enemies and Friends: The United Front in Chinese Communist History. Stanford University Press.
[8] deLisle, Jacques (2020). "Foreign Policy through Other Means: Hard Power, Soft Power, and China's Turn to Political Warfare to Influence the United States"
[9] https://www.uscc.gov/research/chinas-overseas-united-front-work-background-and-implications-united-states
[10] https://en.wikipedia.org/wiki/United_Front_(China)#Activities
[11] Liao Yiwen [廖毅文], “Measures for Guiding Public Opinion on the Internet When Major Surprise Incidents Occur [重大突发事件的互联网舆论引导对策],” Military Correspondent [军事记者], June 2011, pp. 20–21; Dong Tao [董涛], “Advancing International Communications for Military News [Toward] Differentiated Audiences [推进军事新闻分 众化的国际传播],” Military Correspondent [军事记者], September 2018, quoted in Beauchamp-Mustafaga and Chase, 2019.
[12] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 3-4
[13] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 5
[14] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 6
[15] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 4
[16] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 11
[17] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 3
[18] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 4
[19] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. x
[20] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 5
[21] Scott W. Harold, N. B.-M. (2019). Chinese Disinformation Efforts on Social Media. RAND Corporation, pp. 4