محمد کرمانی نوشت: شرکت فروشگاههای زنجیرهای وال مارت که از سال 2008 با نام تجاری “وال مارت” فعالیت میکند، شعبههای فراوانی را در سرتاسر دنیا شامل میشود. وال مارت سومین شرکت غیرخصوصی بزرگ جهان است. این شرکت همچنین بزرگترین کارآفرین جهان محسوب میشود و بالغ بر دو میلیون نفر کارمند دارد. در 25 ایالت آمریکا، شرکت وال مارت عنوان بزرگترین کارآفرین را به خود اختصاص داده است. 48 درصد از سهام وال مارت به خانواده والتون اختصاص دارد و این شرکت به عنوان بزرگترین شرکت خرده فروشی جهان در سال 1962 توسط سم والتون تاسیس شد و هم اکنون نیز تجارتی خانوادگی محسوب می شود. درآمد این شرکت در سال 2010 بالغ بر 421 میلیارد دلار بوده است. این رقم از تولید ناخالص ملی 170 کشور بیشتر است که از جمله آنها میتوان به مواردی نظیر نروژ، امارات متحده عربی و ونزوئلا اشاره کرد. هر هفته 100 میلیون نفر از شعبههای مختلف این فروشگاه خرید میکنند، به نحوی که هر خانواده آمریکایی به صورت میانگین هر ماه بیش از 4000 دلار در این فروشگاهها خرج میکند.
وال مارت در 15 کشور جهان، 8500 فروشگاه با 55 نامهای مختلف دارد و 660000 نفر در فروشگاههای خارجی این شرکت آمریکایی فعالیت می کنند. در سال مالی 2010 واحد فروش بینالمللی این شرکت با فروش بالغ بر 100 میلیارد دلار، بیش از 24.7% از کل فروش این شرکت را به خود اختصاص داده بود. یکی از نکات جالب در مورد این شرکت آن است که در جریان بحران اقتصادی آمریکا، به این شرکت هیچ آسیبی نرسیده است و این شرکت با درآمد سالیانهای بالغ بر 421 میلیارد دلار، همچنان در حال توسعه و سودرسانی به صاحبان خود است.
انتقادها علیه وال مارت
فعالیتهای این شرکت و تاثیر آن بر وضعیت کنونی اقتصاد ایالات متحده همواره مورد بحث تحلیل گران اقتصادی بوده است. چندی پیش و در جریان جنبش اشغال وال استریت، تظاهرکنندگان خواستار رسیدگی دولت و وضع قوانینی برای محدود کردن فعالیتهای این شرکت بودند.
شرکت وال مارت و فعالیتهای آن از سوی گروههای مختلفی مورد انتقاد قرار گرفته است. اتحادیه های کارگری، نهادهای مذهبی، گروههای دوستدار محیط زیست و مشتریان این شرکت از جمله این گروهها هستند. در سالهای گذشته، تظاهرات متعددی از سوی این گروهها علیه این شرکت و سیاستهای آن انجام شده است. از مهمترین مسائلی که در رابطه با شرکت وال مارت مورد انتقاد قرار گرفته است، میتوان به موارد زیر اشاره کرد: تامین کالاها از منابع خارجی، صدمه زدن به محیط زیست، استفاده از رانتهای دولتی و سیاست های امنیتی دولت.
بسیاری از تحلیل گران اقتصادی نقش وال مارت در بحران اقتصادی ایالات متحده را غیرقابل انکار میدانند. دو تاثیر عمده وال مارت بر طبقه متوسط کشور آمریکا عبارتست از: نابودی کسب و کارهای کوچک و کاهش حقوق کارمندان جزء. این دو عامل سبب نارضایتی بسیاری از مردم آمریکا شده است و همواره تظاهرات متعددی از سوی این قشرعلیه شرکت وال مارت برپا میشود.
عدم رعایت حقوق کارگران
شرکت وال مارت با بیش از 2 میلیون نفر کارمند، همواره در معرض شکایتها و انتقادهای فراوانی در زمینه عدم رعایت حقوق کارمندانش مواجه بوده است. مواردی نظیر حقوق کم، شرایط کاری نامناسب و عدم تامین سلامت روحی و جسمی کارکنان از جمله این موارد بوده است. تقریبا 70% از کارمندان این شرکت در سال اول، کار خود را ترک میکنند.
بنا به گزارش منتشر شده از سوی گروه اتحاد لوس آنجلس برای اقتصاد جدید (LAANE) در سال 2006، هر کارمند تمام وقت این شرکت به صورت میانگین 10.11 دلار در هر ساعت دریافت میکند. این حقوق معادل 17874 دلار در سال است که حدود 20 درصد از کارمندان خرده فروشان دیگر کمتر است. در این گزارش همچنین آمده است که این مقدار حدود 20% کمتر از نیاز مادی یک خانواده دو نفره برای امرار معاش است.
انتقادها از شرایط کاری نامناسب شرکت وال مارت همواره یکی از داغترین بحثهای رسانهها بوده است. شرکت وال مارت با پرداخت هزینههای کلان به وکلا و سیستم قضایی دولت آمریکا همواره توانسته است از این اتهامات مبرا شود. به عنوان مثال در سال 2000 شرکت وال مارت با پرداخت 50 میلیون دلار از اتهام به کار گرفتن بیش از 69000 نفر کارمند شعبه ایالت کلرادوی این شرکت در ساعات غیر اداری تبرئه شد. از جمله اتهامات مشابه می توان به شکایتهای صورت گرفته از این شرکت در ایالت های پنسلوانیا، اورگان و مینسوتا نیز اشاره کرد.
در جولای سال 2000 روزنامه نیویورک تایمز از نقض حقوق کودکان در محیط کار توسط شرکت وال مارت پردهبرداری کرد. طبق این گزارش 1371 مورد کار بیش از ساعات کاری تعیین شده برای کودکان و یا کار در ساعات مدرسه ثبت شده است.
سو استفاده از مهاجران غیرقانونی
طبق گزارش شبکه خبری سی ان ان در 18 مارس 2005، شرکت وال مارت با پرداخت 11 میلیون دلار به دادگاه های فدرال، از اتهامش مبنی بر استفاده از مهاجرین غیرقانونی جهت تمیز کردن فروشگاههایش تبرئه شد. در طی تحقیقاتی که بیش از 4 سال به طول کشید و چند تن از ماموران اداره مهاجرت ایالات متحده مسئولیت آن را بر عهده داشتند، 245 مورد بازداشت به جرم کار بدون مجوز بازداشت شدند.
لابیگری برای وضع سیاستهایی برای از سر راه برداشتن آسانتر رقبا
بنا بر گزارش مرکز غیرانتفائی سیاستهای پاسخگویانه، شرکت وال مارت تنها در سال 2011، 7.8 میلیون دلار صرف لابی کردن با سیاستمداران کرده است. این پول علاوه بر تاثیرگذاری بر فرآیند قانونگذاری در مواری نظیر مخالفت با قوانین تصویب شده مبنی بر پرداخت حقوق به کارمندان در زمان بیماری آنها، بر سیاستهای اتخاذ شده در زمینه تجارت خارجی نیز موثر بوده است. تاثیر این سیاستها بر افزایش میزان واردات محصولات چینی از طریق شرکت وال مارت به وضوح مشخص است. به گونهای که میزان واردات کالا توسط این شرکت از سال 2001 تا 2007، از 9 میلیارد دلار، به 27 میلیارد دلار افزایش یافته است. شرکت وال مارت به صورت مستقیم با 20000 تولیدکننده چینی ارتباط دارد.
یکی دیگر از مواردی که به وضوح تاثیر لابیگری وال مارت بر آن مشهود است، وضع قوانینی جهت تسهیل خروج شرکتهای تولیدکننده آمریکایی به خارج از این کشور است. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی یکی از دلایل اصلی ایجاد بحران اقتصادی در آمریکا را انتقال تولیدکنندههای داخلی از این کشور به کشورهای جنوب شرق آسیا میدانند.
تاثیر فعالیت وال مارت بر اقتصاد آمریکا
کنت استون، استاد اقتصاد در دانشگاه ایالتی لووا، در مقالهای که در سال 1997 منتشر کرد، اظهار کرد که ممکن است برخی شهرها طی ده سال پس از شروع فعالیت وال مارت، نیمی از شغلهای مربوط به خرده فروشی خود را از دست بدهند. نتایج تحقیقات انجام شده از سوی دانشکده اقتصاد کالج دارتموث، حاکی از آن است که تاثیر فعالیت وال مارت بر صنعت خرده فروشی محلی، با وسعت منطقه و شهر مرتبط است، به نحوی که در شهرهای کوچکتر، آثار مخرب فعالیت وال مارت بیشتر است.
شرکت وال مارت برای کسب مزیت رقابتی و ارائه محصولات به قیمت ارزانتر ناچار است به تولیدکنندگان خارجی که در کشورهایی با دستمزد کمتر فعالیت میکنند، روی بیاورد. همچنین این شرکت با قدرت منحصر به فرد خود در عرصه رقابت با شرکتهای دیگر میتواند به صورت کامل بازار را تحت تسلط خود دربیاورد.
این شرکت با فشار آوردن به شرکتهای کوچکتر برای هر چه کمتر کردن قیمتهایشان، آنها را مجبور می کند به خارج از کشور منتقل شوند تا بدین ترتیب با استفاده از نیروی کار ارزان قیمت، هزینههای خود را کاهش دهند. برای همین منظور شرکتهایی نظیر شرکت پوشاک لویس و شرکت قفل سازی لاک مستر که مدتها بود در داخل کشور آمریکا تولید میکردند، مجبور شدند به خارج از ایالات متحده بروند.
بر اساس اعلام موسسه سیاست های اقتصادی، تنها داد و ستد ایالات متحده و چین بین سالهای 2001 تا 2006، سبب از بین رفتن 133000 شغل تولیدی در این کشور شده است که این میزان معادل 11.2% از شغلهای از دست رفته به دلیل تجارتهای اقتصادی است. آمار اعلام شده از سوی دولت ایالات متحده حاکی از آن است که بین سالهای 1992 تا 2007 تعداد خرده فروشان مستقل، 60000 عدد کاهش یافته است. علاوه بر چین کشورهای متعدد دیگری نیز از قبیل بنگلادش، هندوراس و کلمبیا، از جمله بازارهای هدف وال مارت هستند. شرکت وال مارت به صورت مستقیم با 20000 تولیدکننده چینی ارتباط دارد.
معترضین به نحوه فعالیت شرکت وال مارت، وجود آن را معادل پیدایش قشر کارگر کم درآمدی میدانند که تنها امید آنها کمکهای دولتی است. حقوق یک ساعت مدیرعامل شرکت وال مارت از حقوق یک سال کارگران این شرکت بیشتر است.
یکی دیگر از مواردی که منقدین وال مارت بدان اشاره میکنند، گرفتن امکان فعالیتهای مربوط به بخش تحقیق و توسعه در شرکتهاست. با تحمیل فشار از سوی شرکت وال مارت مبنی بر پایین آوردن قیمتهای تولید کنندهها، حاشیه سود تولید کنندهها کاهش یافته و دیگر امکان صرف وقت و هزینه برای فعالیتهای تحقیق و توسعه وجود ندارد. بدین ترتیب کیفیت کالاها بصورت پیوسته کاهش یافته و امکان رشد از شرکتها گرفته میشود.
سرمایهداری!
گزارشهای اعلام شده از سوی فوربس حاکی از آن است که جمع ثروت شش عضو خانواده والتون در سال 2007، بالغ بر 69.7 میلیارد دلار بوده است که معادل جمع دارایی های 30 درصد از جمعیت آمریکا می باشد. این در حالی است که طبق لیست جدید ارائه شده از سوی فوربس، ثروت این خانواده در سال 2011 به 93 میلیون دلار رسیده است.
ثروت این خانواده و فرار قانونی این شرکت از پرداخت مالیات همواره مورد بحث و انتقاد بوده است. اخیرا و در جریان جنبش اشغال وال استریت، داراییهای این خانواده و نقش این شرکت در افزایش تضاد طبقاتی و تبدیل خانوادههایی با سطح درآمد متوسط به قشر زیر خط فقر، مورد انتقاد شدیدی قرار گرفت.
سیلویا آلگرتو، اقتصاددان مرکز پویای کار و دستمزد، با اشاره به این آمارها میگوید: “این آمارها علاقه من به صحبت درباره قانون مالیات کشور را دو چندان میکند. این در حالی است که وال مارت اخیرا اعلام کرده است که پوشش بیمه برای کارمندان نیمه وقت خود را اعمال نخواهد کرد. واقعا جای تعجب است که دولت ایالات متحده و آقای اوباما که با شعار بهبود وضعیت بیمه وارد میدان شد، هیچ اقدامی در راستای مقابله با این شرکت انجام نمیدهد.”
مرکز کار برکلی در تحقیقی در سال 2004 دریافت که “وابستگی کارمندان شرکت وال مارت به برنامه دستیار عمومی در کالیفرنیا، سالانه 86 میلیون دلار برای افرادی که مالیات پرداخت می کنند، هزینه ایجاد میکند. از این مقدار، 32 میلیون دلار صرف هزینه های مربوط به بهداشت و 54 میلیون دلار با موارد دیگر مرتبط است.”
حال این سوال مطرح میشود که با توجه به وضعیت اقتصادی بیمار آمریکا و شدت گرفتن بحران اقتصادی در این کشور، چرا تلاشی در راستای مقابله با فعالیتهای این شرکت صورت نمیگیرد و این شرکت به دور از هرگونه بحران اقتصادی به سودرسانی میلیارد دلاری خود ادامه می دهد؟ آیا لابی این شرکت با مقامات قانونگذار آمریکا تا حدی قوی است که مانع از تصویب قوانینی علیه این شرکت میشود؟ و آیا مقامات دولت آمریکا که دغدغه خود را رفع بحران اقتصادی این کشور معرفی میکنند، از صدمه وارد شده از سوی این شرکت به کشور خود آگاه نیستند؟
*این مطلب در سایت هادی منتشر شده است.
لینک مطلب در سایت هادی:
[1] Worstall, Tim (2011-12-14). “Six Waltons Have More Wealth Than the Bottom 30% of Americans”. Forbes.
[2] Troy, Mike (April 21, 2011). “Walton family ownership reaches 48.2% level”. RetailingToday.
[3] Daniel, Fran (2010-09-29). “Head of Walmart tells WFU audience of plans for growth over next 20 years”. Winston-Salem Journal. Retrieved 2010-09-29.
[4] “Wal-Mart International.” Wal-Mart. Retrieved October 22, 2010.
[5] “Walmart 2010 Annual ReportPDF(13.4MB).” Walmart. 2010. Retrieved October 22, 2010.
[6] Sellers, Jeff M. (April 22, 2005). “Women Against Wal-Mart.”Christianity Today. Retrieved July 31, 2006.
[7] Norman, Al (2004). “The Case Against Wal-Mart”. Raphel Marketing, p. 7. ISBN 0-9711542-3-6.
[8]http://www.otherwords.org/articles/50_years_of_gutting_americas_middle_class
[9] “Store Wars: When Walmart Comes to Town.” PBS. Retrieved on February 24, 2007.
[10] Kabel, Marcus. “Wal-Mart, Critics Slam Each Other on Web.” The Washington Post. July 18, 2006. Retrieved on July 31, 2006.
[11] Staff Writer. “Walmart to face employee suit in Missouri.” USA Today. November 2, 2005. Retrieved on February 24, 2007.
[12] Staff Writer. “Walmart Hit With $78M Fine.” CBS News. October 13, 2006. Retrieved on February 24, 2007.
[13] Staff Writer. “Walmart Loses Unpaid Overtime Case.” CBS News.December 20, 2002. Retrieved on February 24, 2007.
[14] Greenhouse, Steven (2008-07-01). “Walmart Faces Fine in Minnesota Suit”. NY Times. Retrieved 2008-07-01.
[15] http://www.walmartmovie.com/facts.php/
[16] Lobbying: Wal-Mart Stores Summary 2011,”CenterforResponsivePolitics,http://www.opensecrets.org/lobby/clientsum.php?id=D000000367&year=2011
[17] Bethany Moreton,To Serve God and Wal-Mart: The Making of Christian Free Enterprise.Harvard University Press: 2009.
[18] “Wal-Mart Faces Class-Action Lawsuit”. Newsmax. February 6, 2007. Retrieved June 21, 2011.
[19] Conlin, Michelle (July 16, 2001). “Is Wal-Mart Hostile to Women?”.BusinessWeek. Retrieved October 1, 2006.
[20] Chicago Tribune, Wal-Mart Impact: Pop Price War Warns of Wal-Mart Impact for Chicago, July 4, 2010, Julie Wernau, http://www.chicagotribune.com/business/ct-biz-0704-soda-wars-20100703,0,5230113.story
[21] Mui, Ylan Q. (June 23, 2008). “When Wal-Mart Moves In, Neighborhood Businesses Suffer. Right?”. The Washington Post.
[22] http://economyincrisis.org/content/not-made-in-america-top-10-ways-walmart-destroys-us-manufacturing-jobs
[23] http://blogs.berkeley.edu/2011/12/05/the-few-the-proud-the-very-rich/
[24] http://blogs.berkeley.edu/2011/12/05/the-few-the-proud-the-very-rich/
[25] Ken Jacobs and Arindrajit Dube, “Hidden Costs of Wal-Mart Jobs”[PDF file], UC Berkeley Labor Center, August 2, 2004.