حملات سایبری اخیر به ایران و تاثیر روانی آن

چندی است که حملات سایبری تیتر رسانه های خبری شده است. با اینکه ایران در چند دهه‌ی اخیر شاهد حملات متعدد سایبری بوده است، اما تمام حملات سایبری به قصد تخریب زیر ساخت‌ها اقتصادی و نظامی و… نبوده است. حملات سایبری با اهدافی روانی، چند سالی است که افکار عموم مردم ایران را مورد هدف قرار داده است و هدفی جز تغییر رفتار ایران ندارد. بدیهی است که مرکزی ثقل (center of gravity) انقلاب اسلامی، ارزش‌های عقیدتی- سیاسی است که انقلاب اسلامی اسلامی را به پیروزی رسانده است و باعث بقای آن شده است.  ترکیب عملیات سایبری با کنشگری اجتماعی به بهانه ی عدالت، پدیده ای را به وجود آورده است که به هکتیویسم می گویند.

مقدمه بر حملات سایبری علیه ایران

عمر عملیات سایبری علیه ایران به چند دهه‌ی اخیر بر می‌‌گردد ولی با رشد زیر ساخت های فضای سایبری در جهان و همچنین در ایران و هم چنین توجه بیشتر به فضای سایبر بعد از همگیری کرونا، اهمیت  و شدت این حملات افزوده شده است. این نوع از حملات با اهداف مختلفی چون اقتصادی، نظامی و البته روانی می‌گیرد. دشمنان ایران به خصوص رژیم صهیونیستی و ایالات متحده ی در این زمینه کوتاهی نکرده اند. یکی از اولین حملات سایبری، سال 1389 در تاسیسات هسته ای ایران از جمله بوشهر رخ داد. استاکس‌نت(Stuxnet)،  بدافزار ساخت شده توسط دولت‌های آمریکا و اسرائیل بود. هدف از این عملیات تلاشی در جهت امتیاز گیری در عرصه‌ی دیپلماتیک بود.

در سال ۱۳۹۱ دو بدافزار دیگر به نام‌های Flame و Wiper سیستم‌های نفتی و هسته‌ای ایران هدف قرار داد. این حمله اینترنتی، موجب قطع سرور اصلی وزارت نفت و چهار شرکت اصلی آن شد. وزارت نفت ایران با تایید این موضوع گفته بود قصد این حمله “دزدی و تخریب اطلاعات” بود. به عقیده کارشناسان ساختار و نحوه عملکرد Flame به حدی پیشرفته بود که ساختش نمی‌تواند کار هکرهای مستقل باشد و احتمالا با حمایت دولتی ساخته شده است، که روزنامه واشنگتن پست در گزارشی اعلام کرد ویروس Flame به معنای شعله با همکاری آمریکا و اسرائیل ایجاد شده است. اما در این حوزه هدف فشار اقتصادی به ایران بود. بخش انرژی، یکی از حیاتی‌ترین بخش های جمهوری اسلامی است چراکه این بخش  باعث درآمد‌زایی و ایجاد بازدارندگی از طریق صادرات انرژی به کشور های مثل عراق و هم چنین ایجادبازدارندگی در جنگ منطقه ی خاکستری علیه اسرائیل است.

در سال ۱۳۹۷ حمید فتاحی، ‏‏معاون وقت وزیر ارتباطات و رئیس هیئت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت در توییتی از “حملات پراکنده” به برخی زیرساخت‌های ارتباطی خبر داد و مدعی شد مبدا این حملات اسرائیل بوده است. خبر این حمله همزمان با آغاز دوره جدید تحریم‌های آمریکا اعلام شد. به گفته غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل ایران، این حملات سایبری با استفاده از نسل جدید ویروس “استاکس‌نت”به چندین بخش صورت گرفته بود. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر وقت ارتباطات ایران نیز با تایید این حملات، هدف آن را صدمه زدن به زیرساخت‌های ارتباطی اعلام کرد. او در توییتر نوشت ایران این اقدام “خصمانه” را در مجامع بین‌المللی پیگیری خواهد کرد.

خرداد سال ۱۳۹۸ پس از درگیری نفتکش‌های نفتی در تنگه هرمز و سرنگونی یک پهپاد آمریکایی توسط ایران، ایالات متحده یک حمله سایبری انجام داد. مقامات آمریکایی بعدتر به نیویورک تایمز گفتند که این حملات پایگاه داده سپاه را که برای برنامه ریزی حملات نفتکش استفاده می شد پاک کرد. که البته این ادعا از سوی متخصصین عمر رد شد و اعلام شد که حمله دفع شده است.

مهرماه همان سال آمریکا به تلافی حملات موشکی یمن به تاسیسات نفتی عربستان، اهدافی را در ایران هدف حملات سایبری قرار داد. گفته می‌شود عملیات تلافی‌جویانه آمریکا در اواخر ماه سپتامبر صورت گرفت و “امکانات ایران برای پخش تبلیغات” را هدف قرار داد. یکی از مقاماتی که خبر حمله سایبری آمریکا را به رویترز داد، گفته بود که این حمله به “سخت افزارهای فیزیکی” آسیب رساند اما در این مورد توضیحی نداد. برآورد می‌شود این عملیات سایبری علیه ایران به گستردگی حملاتی نبود که پس از سرنگونی یک فروند پهپاد آمریکایی در ماه ژوئن و حمله به تانکرها در خلیج فارس به اجرا گذاشته شد.

مهرماه سال ۱۳۹۹ ایران حمله سایبری وسیع به دو سازمان‌ دولتی را تایید کرد. در ماه‌های پیش از آن، گزارش‌های زیادی از بالا گرفتن تهدیدهای سایبری میان ایران و اسرائیل منتشر و در مواردی حملاتی هم به زیرساخت‌های دو طرف گزارش شده بود. روزنامه واشنگتن پست آمریکا اردیبهشت سال ۱۳۹۹ “حمله سایبری” به بندر شهید رجایی را هم کار اسرائیل دانست و نوشت احتمالا به تلافی حمله سایبری ایران به تاسیسات آب‌رسانی مناطق روستایی اسرائیل صورت گرفته است. دو انفجار در تاسیسات هسته‌ای نطنز یکی در تیرماه ۱۳۹۹ و دیگری در فروردین امسال هم خسارت جدی به این تاسیسات زد. نشت کلر از پتروشیمی ماهشهر و آتش‌سوزی در نیروگاه زرگان اهواز هم در سال ۱۳۹۹ هم به چنین خرابکاری‌هایی نسبت داده شدند. حکومت ایران این حملات را اغلب به اسرائیل نسبت می‌دهد. دولت اسرائیل نه تایید می‌کند نه تکذیب می کند.

اما در سال های اخیر، شاهد نوع جدید از حملات سایبری هستیم. گروه های هکری که خود را برآمده از مردم می دانند و برای آزادی اطلاعات، مبارزه با فساد، عدالت دست به حملات سایبری می زنند. گروه هایی که خود را هکتیویسم می نامند. گروه عدالت علی یا گروه تپندگان از این قبیل می باشند. که سعی در حمله به زندان های کشور، صدا و سیما، فرودگاه ها و سامانه های پیام رسان را داشته اند.

مقدمه ای بر هکتوییسم

هکتیویسم(Hacktivism) ترکیبی از هک و اکتیویسم است. هکتیویست‌ها بر خلاف هکر‌ها، با انگیزه‌های خود تعریف می شوند. این در حالی است که هکرها معمولی با انگیزه خود تعریف نمی‌شوند. یک هکر ممکن است برای منافع مالی یا به این دلیل که می‌خواهد توانایی‌های خود را ثابت کند وارد رایانه می‌شود.[1] انگیزه‌های هکتیویست‌ها بر شامل طیفی‌از  مباحث اجتماعی، سیاسی  مذهبی می باشد. در انگیزه‌های  سیاسی، این گروه‌ها قصد مطرح کردن یک دستور‌کار سیاسی مثل آنارشیسم را دارند در حالی که در انگیزه‌های اجتماعی بازه‌ی فعالیت ها از سانسور دولت تا حقوق‌بشر را در‌‌‌ بر ‌می‌گیرد. آنها به طور کلی ادعا می‌کنند که برای اهداف بشر‌دوستانه می‌جنگند، به این معنی که دنبال آسیب جدی نیستند. هکتیویسیم بسیار شبیه کنشگری در دنیای فیزیکی ما است که در آن افراد برای ایجاد تغییر باعث ایجاد اختلال در دنیای فیزیکی می شوند.

از مشهور ترین گروه های هکتیویست می توان به فرقه گاو مرده (Cult of the Dead Cow) در سال 1996 است  اشاره کرد. این گروه مبدع اصطلاح هکتیویسم که این گروه با تمرکز بر هک به دنبال ترویج حقوق بشر و آزادی اطلاعات بود. یا مثلا می توان به گروه بی نام و نشان (Anonymous) توجه کرد. این گروه در جوامع غربی مشهور است  و بسیاری از مردم جهان هکتیویسم را با این گروه می‌شناسند. این گروه هکتیویست بین‌المللی است که در سال 2003 از صفحه پیام‌رسان 4chan رشد کرد. هدف این گروه نیز افشای اطلاعات بود. اما لازم می دانم که به یک گروه هکتویسیم مشهور به نام ویکی لیکس(WikiLeaks) نیز اشاره کنم. ویکی لیکس که توسط جولیان‌آسانژ تأسیس شد، یک سازمان افشاگر اطلاعات است که از اقدامات جدی آن می‌توان به نشر ایمیل‌های نمایندگان دموکرات آمریکا در در انتخابات 2016 اشاره کرد. از اقدامات شایع این گروه ها می‌توان به موارد زیر اشراه کرد:

ابزاری برای افشای ناعدالتی

وبلاگ نویسی به صورت ناشناس (Anonymous blogging): وبلاگ نویسی به صورت ناشناس اغلب زمانی است که یک هکتیویست با نامی ناشناس وبلاگی برای محافظت ازفرد سوت‌زنی می نویسد که در حال افشای بی عدالتی است.

افشای اطلاعات(Leaks):  افشای یک منبع داخلی یا شخصی یا اطلاعات طبقه بندی شده که توسط هکتیویست‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود، تا با ایجاد اتهام، شرمساری  تاثیر مستقیمی بر افکار عمومی گذارد.

داکسنیگ (Doxing): در داکسنیگ مثل کانال راسو‌یاب سعی می‌کند فرد خواصی هدف قرار‌گیرد یا فرد احساس نا‌امنی کند. داکسینگ نیز شبیه به افشای داده‌ها است، زیرا هکتویست‌ها‌ این اطلاعاتی را به امید ایجاد اتهام، شرمساری به صورت عمومی افشا می‌کنند.

بمباران جغرافیایی (Geo-bombing): در بمباران جغرافیایی، مکان جغرافیایی گوگل ارث(Google Earth) زندانیان سیاسی و فعالان حقوق بشر بازداشت شده، افشا می شود تا سعی شود بر حکومت محلی فشاری در جهت آزادی آنها اعمال شود. این نوع تکنیک معمولا از طریق یوتویوب منتشر می‌شود.

ابزار های موثر برای از کار انداختن سایت ها

حمله انکار سرویس (DoS یا DDoS ): حمله انکار سرویس برای محدود کردن منابع وب سایت استفاده میشود تا کاربرانی که نیاز به دسترسی به سایت دارند نتوانند از سایت استفاده کنند. بسیاری از شرکت های بزرگ کانون حملات DoS بوده اند. از آنجایی که یک حمله DoS را می توان به راحتی تقریباً از هر مکانی مهندسی کرد، یافتن عاملین آن می تواند بسیار دشوار باشد.

تحصن‌های مجازی(Virtual sit-ins): تحصن‌های مجازی نوعی حمله دستی DoS یا DDoS هستند و از طریق نرم‌افزار خواصی اجرا نمی‌شوند. در طی یک تحصن مجازی، صدها فعال تلاش می کنند به طور همزمان و مکرر به یک وب سایت هدف وارد شوند. اگر این کار به درستی انجام شود، باعث می شود وب سایت هدف به کندی اجرا شود یا حتی به طور کامل از بین برود و مانع از دسترسی هر کسی به آن شود.

تقویت آزادی اطلاعات

RECAP : این کلمه املای وارونه‌ی کلمه‌ی PACER است. PACER  چیست؟ این سرویس (PACER The Public Access to Court Electronic Records) دسترسی الکترونیکی عمومی به سوابق دادگاه فدرال را فراهم می کند. RECAP یک آرشیو آنلاین و افزونه رایگان برای فایرفاکس، کروم و سافاری است که تجربه استفاده از PACER ایالات متحده را بهبود می‌بخشد. این نرم افزار برای شفافیت دولت استفاده می شود.

 تغییر ظاهر وبسایت(defacement):  زمانی است که هکتیویست‌ها ظاهر بصری یک وب‌سایت را تغییر می‌دهند. اغلب این کار برای ارسال پیام های مد نظر این افرد است.

دی فیسمنت سایت

تغییر مسیرهای وب سایت(Website redirects): تغییر مسیرهای وب سایت آدرس یک وب سایت را تغییر می‌دهد به طوری که بازدیدکنندگان به سایتی هدایت می شوند که از متحوایی که مدنظر یک هکتیویست است پشتیبانی می‌کند.  البته از این تکنیک برای مصارف تجاری چون افزایش SEO سایت نیز استفاده می‌شود.

انعکاس وب‌سایت (Website mirroring): انعکاس وب‌سایت راه‌حلی برای وب‌سایت‌های سانسور شده‌است که به موجب آن هکریست‌ها یک محتوای وب‌سایت سانسور شده را کپی می‌کنند و آن را در سایتی با URL اصلاح‌شده برای دیدن همه پست می‌کنند. تا با تغییر URL بتوانند مطالب خود را در اختیار مردم قرار دهند.

در ایران نیز گروه های هکتیویسم دیده شده اند که با استفاده از این تکنیک ها سعی در تاثیر بر افکار عمومی داشته اند. مثلا گروه عدالت علی با تکنیک دیفیسمنت یا افشای اطلاعات های محرمانه به دنبال فشار بر حکومت ایران بوده است.

گروه عدالت علی چیست و آیا اقدام گروه هکتیویسیت ایرانی تاثیر عمیق روانی داشته است؟

گروه عدالت علی، گروه هکتیویستی است که به دنبال فشار بر حکومت با دستمایه‌ی عدالت طلبی است. تکنیک رایج این گروه هکتیویست شامل افشای اطلاعات چون تصاویر زندان های اوین و قزلحصار برای انظار عمومی، افشای اسناد مربوط به زندانی‌ها مانند  نرگس محمدی، افشای اسناد به اصطلاح مربوط به سپاه و همچنین هک‌کردن سایت تلوبیون و بارگزاری ویدیوی چند ثانیه ای برای ایجاد نفرت پراکنی، می باشد. البته صحت اسناد افشا شده این گروه مورد تردید واقع شده است.

با این که این گروه خود را ایرانی می نامد اما سنخ تبلیغات و نشر اطلاعات آنها نشان دهنده ی این است که این گروه تماما غیر ایرانی بوده است واز خارج ایران اقدامات خود را هدایت می کند.

اشتباهات تاکاتیکی این گروه را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

اشتباه در متن و ساختار های تبلیغی

به وضوح می توان در یافت که برخی از جملات گروهای هکتیویست ایرانی چون عدالت علی، با ساختار های زبان فارسی تطابق ندارد. این نوع اشتباهات به کررات به کار رفته است. اگر بخواهیم از متن های منتشر‌شده‌ی زندان اوین شروع کنیم، به جلمه ی:« در حالیکه واقعیت ناهنجار است»، بر می‌خوریم. درست است که مخاطب فارسی زبان معنی این جمله را متوجه می‌شود. و همچنین این جمله از نظر دستور زبان مشکلی ندارد ولی به طور کلی، فارسی زبان ها از چنین جمله‌ای در این زمینه استفاده نمی‌کنند.

یا  مثلا در متنی دیگر اشتباه آشکاری دیده می‌شود.«خانواده ها و بستگان قربانیان زندان اوین را به حضور در سالگرد اعدام نوید افکاری در کنار قبر این قربانی فرا می خوانیم. اعتراضات سراسری تا آزادی زندانیان سیاسی!». به کار بردن کلمه ی قبر برای این زمنیه نامفهوم به نظر می رسد و در زبان فارسی از کلمه ی مزار استفاده می‌شود. یا به جای قربانی از کلمات دیگری استفاده می کنند.

در نمونه‌ی دیگر  جملات، کمی سخت فهم تر می شوند، استفاده از جمله ی طولانی و نامفهوم در جمله ی « این سند خیلی محرمانه فرمانده قرارگاه ثارالله سپاه جهت آگاهی فرمانده کل سپاه و رئیس سازمان اطلاعات سپاه و فرماندهان دیگر سپاه که مسئول سرکوب شهروندان معترض و «بحران های امنیتی معیشت پایه» که بدستمان رسیده بود را ما برای افشاء و انتشار انحصاری رادیو فردا برایشان ارسال کردیم» هویدای این مطلب است که نویسنده به زبان فارسی نیز تسلط کافی ندارد و این نشان می دهد که دشمنان ایران، با صدای مردم قصد ضربه به مردم را دارند.

یا در این حادثه ی هک شدن چند ثانیه ای شبکه ی یک تلوبیون، عبارت خارج از ادبیات مبارزاتی فارسی به کار رفته بود. عبارت” قصر‌هایشان را افشا می‌کنیم تا ملت به حسابشان برسند” افشا کردن قصر، در فرهنگ معاصر  مبارزاتی فارسی کاربرد ندارد و این جمله برای مخاطب فارسی زبان نا‌آشنا می‌باشد.

اشتباه منابع نشر اطلاعات

به نظر می رسد که منطق تفسیری ایجاد کمپین هکتیویست های عدالت علی معتلق به جوامع غربی از جمله اسرائیل است. باتوجه به قدرت افکاری عمومی در جوامع غربی، گروه های حامیان حقوق بشر سعی در ایجاد کمپین هایی برای تغییر وضع اسفناک زندان‌های غربی و اسرائیلی را دارند. مدتی قبل بود که اطلاعات از وضعیت اسفناک زندانی ها در فضای رسانه‌های اسرائیلی پخش شد و باعث واکنش مردمی شد. ولی به نظر نمی رسد که وضعیت زندان‌ها برای عموم مرد، نه نخبگان سیاسی، اهمیتی چندانی داشته‌باشد. اگر به کامنت های مردمی در شبکه‌ی اجتماعی توجه کنید واکنش خواصی دیده نمی شود و باعث تعجب یا نفرت مردم نشده است. واکنش مردم، یا ابراز انزجار آنها در ذیل مطالب زندان، از مدل متعارف انزنجاری است که در پاسخ به عملیات روانی روزانه‌ی رسانه‌های معاند می‌دهند.

نتیجه‌گیری

با اینکه دشمنان ایران طیف جدید از عملیات روانی را مبتنی بر هوکتویسم شروع کرده اند ولی به نظر نمی‌رسد که عملیات های آنها در شروع کار تاثیر شگرفی در افکار عموی داشته باشد. لذا توقع می رود که موسلین امر، از مختصات کار هکتویست ها و تاثیر روانی آنها بر مردم آشنا باشند تا به صرف هک‌کردن یک زندان، رفتار خودشان را تغییر ندهند و محکم به مسیر خود در جهت آرمان‌های انقلاب حرکت کنند.


--- (۱۴۰۰ , آبان 5). Retrieved from  بی بی سی : https://www.bbc.com/persian/iran-59062163
--- (20218 September ,) Retrieved from  نوروتن : https://b2n.ir/k98504
--- (9 April,2010 ) Retrieved from  رجیستر: https://www.theregister.co.uk/2010/04/09/virtual_protest_as_ddos/
--- (20205 Feb ,) Retrieved from   نوروتن :  https://us.norton.com/internetsecurity-emerging-threats-dos-attacks-explained.html
--- (2021-2022) Retrieved from   کانال تلگرامی عدالت علی : https://t.me/EdaalateAli1400

[1] https://www.makeuseof.com/what-is-hacktivism/#:~:text=Hackers%20aren't%20defined%20by,may%20even%20steal%20confidential%20files.

جدیدترین ها

جنگ روسیه – اوکراین و نتایج آن بر جنگ...

مقدمه بیش از یک سال است که از جنگ روسیه و اوکراین میگذرد ، عواقب...

سیاسی | مرجعیت رسانه‌ای در ایران: چیستی، چرایی و...

گزارش مجمع ایرانی دفاع از حقیقت در موضوع "سیاسی"

 ایدئولوژی تضاد ایالات‌متحده در عرصه نظام بین‌الملل

در عرصه سیاست خارجی، تحلیل سیستمی زیر را از سیاست خارجی کشورها ارائه می‏دهم و...

احیای داعش و بحران‌سازی، تلاش مشترک آمریکا و رژیم...

امیر نظامی مقدم؛ دبیر اندیشکده راهبردی مقاومت دانشگاه امام صادق علیه السلام چکیده مجموعه ملاحظات استراتژیکی...

ایران و قفقاز؛ خاک_شیشه_استخوان

پدیدار شناسی سیاست خارجی ایران در منطقه قفقاز از نگاه نظریه رئالیسم تحولاتی که در...

بررسی جایگاه هویت ملی در راهبرد دفاع ‎همه ‎جانبه...

1. امنيت هستي‌شناختي نظريه امنيت هستي‌شناختي در روابط بين‌الملل برگرفته از نظريه وجود انساني آنتوني...

نگاشت های محبوب

نظرات

پاسخ دهید

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید

18 − 16 =