مقدمه
بیش از یک سال است که از جنگ روسیه و اوکراین میگذرد ، عواقب آن همچنان در سراسر جهان منعکس شده است. ده ها کشور برای ارائه کمک به نیروهای اوکراینی پیوسته اند ، در حالی که لیست شرکای روسیه بسیار کوتاه تر است. با این حال ، به ویژه در آن لیست ، چین حضور دارد. علیرغم ادعاهای پکن مبنی بر اینکه در این درگیری بی طرف است ، رئیس جمهور چین شی جین پینگ در اثر همکاری “بدون محدودیت” با پوتین همراهی می کند ، در سفر وی به مسکو در پایان ماه مارس، آن دو رهبر دوستی خود را اعلام کردند. چین همچنان به تعمیق روابط اقتصادی خود با روسیه ادامه داده و از محکوم کردن جنگ خودداری کرده است. با این حال ، چین در حال تماشای مسیر جنگ از نزدیک است ، که سؤالاتی راجع به آنچه پکن انجام خواهد داد و آنچه انجام نخواهد داد را در ذهن ایجاد می کند.
با توجه به اینکه چین برای جلوگیری از شکست پوتین ، سیاست های خود را تنظیم می کند ، ایالات متحده می تواند به موفقیت های اوکراین و غرب در خنثی کردن پوتین برای درسهایی در مورد چگونگی مقابله با رویکرد چینی نسبت به تایوان نگاه کند.
شکست های پوتین به پکن نشان می دهد که خطرات و هزینه های اشتباه در جنگ ترکیبی هنوز زیاد است.
حتی با وجود چندین دهه تمرین در جنگ ترکیبی ، اجرای ضعیف “عملیات ویژه نظامی” روسیه در اوکراین به چین نشان می دهد که به کار بردن اصول درست جنگ هنوز هم بسیار مهم است:
برنامه ریزی و تصمیم گیری: روسیه تصمیم گرفت هنگام حمله به اوکراین ، به نیروی جنبشی بی پروا اعتماد کند. انتخاب مدل های درگیری که قبلاً در گرجستان و چچن استفاده می شد ، به جای انتخاب مدل هایی که بیشتر به فعالیت های منطقه ای خاکستری در جنگ ترکیبی متکی هستند، مواردی که قبلاً برای مسکو موفقیت داشتند. این مدل ها را می توان در نفوذ مردان سبز کوچک (Shevchenko, 2014) در سال 2014 یا در فعالیت های تروریستی سیاسی (Yushchenko, 2022) که رابطه روسیه با اوکراین در اواسط دهه 2000 شکل داد ، مشاهده کرد. این عملیات بسیار طولانی تر از انتظارات کرملین طول کشید. در حالی که مشخص نیست که چرا روسیه به جای استفاده از نقاط قوت قبلی خود، این مدل از جنگ را انتخاب کرد، واضح است که این تصمیم برای آنها جواب نداده است. انتصاب اخیر ژنرال والری گراسیموف (Chotiner, 2023)، پدر بخش مهمی از دکترین جنگ هیبریدی روسیه، فرماندهی در اوکراین ممکن است نشان دهنده تشخیص اشتباهات مهم در برنامه ریزی و تصمیم گیری باشد یا نشان دهنده تغییر قدرت روسیه در منطقه خاکستری باشد.
اطلاعات: اطلاعات برای جنگ، به ویژه جنگ ترکیبی، اساسی است. با این حال، دستگاه اطلاعاتی روسیه نشان داده است که نمیتوان به آن برای بیان حقایق عینی موضعگیری کرد. جامعه امنیت بینالمللی انتظار داشت که پوتین به دلیل تجربهاش به عنوان افسر اطلاعاتی کا.گ.ب در دوران جنگ سرد شناخته میشود، به اهمیت اطلاعات صادقانه و بیطرفانه برای اطلاعرسانی درباره سیاستگذاری و تصمیمگیری نظامی خود پی میبرد. در عوض، رهبران اطلاعاتی او احتمالاً پیامهایی را به او دادهاند که وضعیت روی زمین در اوکراین و پیامدهای جهانی جنگ را به اشتباه محاسبه کرده است. (Hoffman, 2000)
پایداری: پایداری دسته وسیعی از فعالیتها را پوشش میدهد که برای عملیات نظامی طولانیمدت مورد نیاز است، از جمله نگهداری تجهیزات و اطمینان از قابلیت سرویس دهی آن، استخدام مجرمان توسط گروه واگنر از زندانهای روسیه برای مبارزه در اوکراین یکی از شاخصهای آشکار شکست روسیه در تداوم است. (Murphy, 2022) تعبیری در محافل نظامی ایالات متحده در مورد تداوم وجود دارد: «آماتورها از تاکتیک ها صحبت می کنند. حرفه ای ها درباره تدارکات صحبت می کنند.» با این معیار، تلاش های روسیه آماتور بوده است.
بسیاری از کارشناسان هنگام توصیف آنچه که چین ممکن است از این تهاجم به دست بیاورد دقیقاً بیان کرده اند که “تایوان اوکراین نیست”. با این حال، این بیانیه به طور خودکار فرض میکند که این درسها صرفاً به تایوان مربوط میشود و نگرانیها در مورد ادعاهای پکن در دریای چین جنوبی و دریای چین شرقی یا حتی سرزمینهای هم مرز با چین غربی را نادیده میگیرد. (Templeman, 2022)
چند چیز وجود دارد که چین یاد گرفته یا خواهد آموخت. اول از همه، اگر بخواهد از فعالیت منطقه خاکستری به تهاجم جنبشی یا اقدام نظامی تغییر وضعیت دهد تا نظم مبتنی بر قوانین را به چالش بکشد، چین احتمالاً خطر و عدم اطمینان ناشی از یک نیروی نظامی آزمایش نشده توسط درگیریهای اخیر در مقیاس بزرگ را تشخیص خواهد داد. روسیه پس از جنگ سرد چنین نیروی نظامی آزمایش نشده ای بود. در حالی که چین در نوسازی نظامی و فناوری های پیشرفته پیشرفت کرده است، به همین ترتیب نمی داند که در زمان آزمایش در نبرد چقدر موفق خواهد بود. چین همچنین احتمالاً متوجه خواهد شد که در یک سال، گامهای اشتباه کرملین قطعاً به قیمت یک صندلی در میز قدرتهای بزرگ و تأثیری که لازم بود برای روسیه به همراه داشته است حتی اگر روسیه همچنان خطرناک باشد. در حالی که روسیه از نظر جایگاه بینالمللی و اقتصادی با چین فاصله زیادی دارد، ریسک و هزینههای گامهای نادرست ممکن است چین را از اقدام در زمانی که منافع بالقوه بیشتر از مخاطرات و هزینهها نباشد، باز دارد. با افزایش لفاظی ها در مورد یک درگیری احتمالی با چین در آینده، برای ایالات متحده و متحدانش نیز عاقلانه خواهد بود که سیاست ها، برنامه ها و تعامل را برای چشم اندازها و آموخته های جدید چین از جنگ روسیه شکل دهند.
سیاستگذاران ایالات متحده باید در نظر بگیرند که آیا پکن بازی اطلاعاتی خود را در یک اقدام نظامی آینده در مورد تایوان تقویت خواهد کرد یا خیر. سه اشتباه اساسی اطلاعاتی روسیه و سؤالات اطلاعاتی چین عبارتند از:
آماده سازی عملیاتی محیط (OPE): OPE اساس هر عملیات نظامی موفقی است. FSB (Federal Security Service) فکر می کرد که اوکراین را با شبکه ای از ماموران اوکراینی برای تصرف سریع کیف هماهنگ کرده است. با این حال FSB تقریباً در تمام جنبه های OPE خود اشتباه می کرد. ماموران یا اجرا نکردند یا ناپدید شدند و پول اختصاص داده شده برای عملیات را دزدیدند. مفروضات روسیه در مورد تبعیت و انفعال اوکراین به شدت نادیده گرفته شد. (Greg Miller and Catherine Belton , 2022) بدون شک، چین توجه کرده است. به این ترتیب، آیا اطلاعات چین تضمین میکند که عوامل آنها که به تایوان نفوذ کردهاند، همگی مورد اعتماد، بررسیشده و کارآمد می باشند و آیا آنها فساد را در صفوف خود ریشه کن کردهاند؟
واکنش پیش بینی شده خارجی: پوتین مطمئناً غافل شد که ایالات متحده و حتی کشورهای عضو ناتو که قبلاً با روسیه دوست بودند، به شدت از اوکراین حمایت خواهند کرد. به نظر میرسد پوتین فکر میکرد میتواند اوکراین را مانند کریمه بگیرد. چین مطمئناً از این عزم غرب شگفت زده شده است. یک سوال باقی می ماند: آیا سیاست ابهام استراتژیک ایالات متحده برای اطمینان دادن به پکن و بازدارندگی آن از حرکت در مورد تایوان کافی است؟ آیا چین ارزیابی می کند که جهان برای دفاع از تایوان جمع خواهد شد؟
بیان حقیقت به قدرت: یوگنی پریگوژین، متحد سابق پوتین، یکی از تنها شخصیتهای امنیت ملی روسیه بود که به پوتین گفت که جنگ او به هم ریخته است. (Ilya Abishev & Kateryna Khinkulova, 2022) قبلاً، یک یادداشت مخالف میتوانست باعث شود که شخصی به طور کاملاً مرموزی «از آپارتمان خود بیفتد». نمیتوان به دستگاه اطلاعاتی کنونی روسیه برای ارزیابیهای بیرویه از پوتین اعتماد کرد. (David V. Gioe & Huw Dylan, 2022) در حالی که رهبران اطلاعاتی روسیه سهم خود را در مسئولیت این وضعیت دارند، این در درجه اول محصول جانبی کار برای یک دولت غیر دموکراتیک و ترس ناشی از آن است. به نظر می رسد اطلاعات روسیه به جای اصلاح مسیر، ارزیابی های مغرضانه خود را دوچندان کرده است. آیا چین سیستم اطلاعاتی به اندازه کافی سالم با توانایی (و شجاعت) گفتن حقیقت به شی دارد؟
چین بدون شک به شدت از این شکست اطلاعاتی تاریخی روسیه آگاه است و به احتمال زیاد در حال انجام یک بررسی مداوم و پویا پس از اقدام است. در نهایت، ایالات متحده نباید انتظار داشته باشد که پکن اشتباهات مشابهی را مرتکب شود.
وقتی نوبت به چین میرسد، غرب نمیتواند به یک استراتژی اقتصادی که برای تضعیف روسیه طراحی شده است، تکیه کند.
در جبهه اقتصادی، غرب درسهای مهمی از جنگ تمام عیار روسیه و اوکراین برای جلوگیری از تهاجم چین، به دست میآورد.
اول، تحریمها ابزارهای بلندمدتی هستند و بنابراین تأثیر بازدارنده یا تلافیجویانه کمی در برابر اقدامات کوتاهمدت مانند «عملیات ویژه نظامی » کرملین در اوکراین یا اقدام احتمالی چین علیه تایوان دارند. در واقع، ناکارآمدی نسبی تحریمهای غرب علیه روسیه تا کنون این نکته را تقویت میکند و سابقهای ایجاد میکند که دیگران، از جمله چین، از آن درس خواهند گرفت. تحریمهای نسبتاً شدید و یکپارچهای علیه روسیه اعمال شده است، مانند تصمیمات اتحادیه اروپا برای تحریم نفت روسیه و حذف برخی بانکهای روسی از سیستم سوئیفت تا حد زیادی بی تاثیر بودند. اما تولید ناخالص داخلی روسیه اندکی کاهش یافته است، تورم قابل کنترل بوده، روبل نسبتاً ثابت مانده است و مازاد تجاری این کشور در سال 2022 در رشد کرده است. محدود کردن فروش انرژی (منبع اصلی درآمد روسیه) در نهایت باعث آسیب اقتصادی مادی خواهد شد، اما این اقدامات سال ها طول می کشد، نه ماه ها.
دوم، رویکرد چندجانبه به استراتژی اقتصادی بسیار مهم است. اگر آلمان و سایر کشورهای اروپایی برای محدود کردن خرید نفت روسیه گرد هم نمیآمدند، شکاف بزرگی در جبهه اقتصادی علیه روسیه ایجاد میشد که امکان ادامه فروش انرژی را در درازمدت فراهم میکرد. علیرغم نگرانی ها مبنی بر اینکه اتحاد اروپا در خرید نفت به مرور زمان، به ویژه در ماه های زمستان از بین خواهد رفت، جبهه متحد تنها تقویت شده است و محدودیت های اقتصادی بیشتری در حال حاضر علیه روسیه اعمال شده است. دولت بایدن از این تجربه درس گرفته و در حال تکرار طرح بازی چندجانبه در استراتژی خود برای مدیریت رقابت با چین است. پس از اعلام محدودیت های سختگیرانه در اکتبر 2022 برای صادرات نیمه هادی ها و تجهیزات مورد استفاده برای ساخت آنها به چین، دولت بایدن در ژانویه با فشار بی سر و صدا بر هلند و ژاپن، دو تامین کننده حیاتی، برای پیروی از آن، پیگیر شد.
سوم، در صورت حمله به تایوان، هرگونه اقدام اقتصادی در پاسخ باید اختلافات بین چین و روسیه را در نظر بگیرد. چین دومین اقتصاد بزرگ جهان را دارد و روسیه حتی در ده کشور اول قرار ندارد. علاوه بر این، چین بسیار بیشتر از روسیه در اقتصاد جهانی ادغام شده است. چندین دهه است که تجارت، سرمایه گذاری و وابستگی گسترده به زنجیره تامین بین چین، ایالات متحده و متحدان ایالات متحده، به ویژه در بخش فناوری، مشترک بوده است. این امر هر گونه تلاش ایالات متحده یا متحدانش برای استفاده از اقدامات اقتصادی برای دستیابی به نتایج مطلوب در برابر چین را بسیار دشوارتر می کند.
نتیجه گیری
در حالی که تهاجم فوریه 2022 به اوکراین بسیاری را در داخل و خارج از کشور غافلگیر کرد، اوکراینیها به سرعت بسیج شدند و حول یک پیام کلیدی متحد شدند: روسیه به اوکراین حمله کرد و از آن استقبال نمی شود. پیامهای فرعی مختلفی که به روسیه میگوید که خوشآمد نیست همچنان از این ایده اصلی بیرون میآیند و اغلب نه توسط مدیران تبلیغات، بلکه توسط دانشجویان دانشگاه، بازنشستگان و همه اعضای جامعه ایجاد میشوند. برخی از پیامها به طور تصادفی ظاهر میشوند، مانند یک زن اوکراینی که به سربازان روسی میگوید که دانههای آفتابگردان را حمل کنند تا وقتی در جنگ کشته شدند، گلها روی قبرهایشان رشد کنند. (Sharma, 2022) دیگران به دقت تنظیم شده اند، مانند استفاده از آهنگ Bananarama “Sruel Summer” در ویدئویی که این احساس را منتقل می کند که روس ها در کریمه استقبال نمی شوند زیرا کریمه بخشی از اوکراین است.
در صورتی که درگیری با چین شعله ور شود، توانایی جمع شدن حول یک پیام روشن برای کسانی که در هر دو طرف مبارزه هستند حیاتی خواهد بود. همانطور که اوکراین نشان میدهد، پیامهای اصلی برای اطلاعرسانی ضرورت مبارزه، توجیه اقدامات انجامشده، و استخدام پرسنل نظامی و پشتیبانی غیرنظامی مهم هستند. اگر چین ماجراجویی کند یا عملیات نظامی را آغاز کند، نباید قدرت حریفی را که با پیام های اصلی متحد شده است دست کم بگیرد، حتی اگر آن حریف به خوبی سازماندهی نشده باشد. اگر ایالات متحده یا کشور دیگری متجاوز باشد، حمایتی که ارتش چین از جمعیت چین(داخلی و بین المللی) دریافت می کند، می تواند عامل مهمی در تعیین موفقیت یا شکست این جنگ باشد. همانطور که اوکراین ثابت کرده است، مردم عادی راهی برای حمایت از تلاش کلی با استفاده از مهارت هایی که دارند پیدا خواهند کرد، از تاکتیک های پیاده نظام گرفته تا تبلیغات رسانه های اجتماعی و… .
استفاده روسیه از شبکه اطلاعاتی خود نشان می دهد که چگونه چین ممکن است از شبکه خود برای انتقال پیام هایی استفاده کند که از انتخاب های پکن در جنگ هیبریدی پشتیبانی می کند. پوتین برای اطلاعات و افکار عمومی ارزش زیادی قائل است. اخبار RT، اخبار اسپوتنیک، و کلیسای ارتدوکس روسیه، در میان دیگران، همگی در چارچوببندی شبکهای قوی وقایع را به نحوی که به نفع پوتین، نخبگان روس و روسیه بهعنوان یک بازیگر جهانی، اغلب به همین ترتیب، کمک میکنند. رسانهها، تأثیرگذاران و نهادهای دولتی تحت کنترل روسیه مانند سفارتخانههای روسیه در خارج از کشور تا حد زیادی در چارچوببندی تهاجم گسترده به عنوان یک «عملیات نظامی ویژه» و اخیراً «جنگ با غرب» برای تاکید توجیهات پوتین برای تهدیدات تروریسم و سابقه جنگ طلبی غرب اشاره دارد.
به طور کلی، جمعیت روسیه علیرغم تلفات سنگین ارتش روسیه در کنار پوتین ایستاده است. در صورتی که پکن علیه تایوان، ایالات متحده یا دشمن دیگری حرکت کند، به احتمال قوی همین امر برای جمعیت داخلی چین نیز صادق خواهد بود. چین نیز مانند روسیه دارای یک شبکه رسانه ای و نفوذ قوی است که مسلماً از نظر گستردگی جهانی بزرگتر است و می تواند پیام های شنیده شده توسط عموم مردم را کنترل کند و در عین حال پیام های دولتی را با تاریخ و آرزوهای ملی در هم آمیزد. ایالات متحده باید پیش بینی کند که مخالفت در چین محدود خواهد شد و آن صداهایی که ظاهر می شوند احتمالاً خاموش یا به حاشیه رانده خواهند شد. با فقدان مخالفت، جمعیت چین، دقیقاً مانند جمعیت روسیه امروز، به حمایت از عملیات نظامی، حتی با افزایش تلفات، ادامه خواهد داد. رشد دستگاه امنیت ملی چین در سالهای اخیر، برای دربرگرفتن ایستگاههای پلیس در کشورهای خارجی، بسیار به خارج از مرزهای این کشور رسیده است و میتواند به راحتی از ارعاب، ترس و فعالیتهای نوع بازگردانی برای ساکت کردن مخالفان یا خانوادههای آنها استفاده کند. (Collinson, 2023)گروهها و انجمنهای طرفدار چین به طور بالقوه میتوانند به عنوان مکانیزمی عمل کنند که از طریق آن دولت چین میتواند بر اتباع چینی ساکن خارج از کشور نظارت کند و در نهایت تلاش کند تا بر آنها تأثیر بگذارد.
Chotiner, I. (2023). How Russia’s New Commander in Ukraine Could Change the War. https://www.newyorker.com/news/q-and-a/how-russias-new-commander-in-ukraine-could-change-the-war : Newyorker.
Collinson, S. (2023). Arrests over alleged secret ‘police station’ deepen showdown between Washington and Beijing . https://edition.cnn.com/2023/04/17/americas/fbi-arrest-china-police-station-intl-analysis/index.html : CNN.
David V. Gioe & Huw Dylan. (2022). Putin’s KGB past didn’t help him with intelligence on Ukraine . https://www.washingtonpost.com/outlook/2022/03/17/putins-kgb-past-didnt-help-him-with-intelligence-ukraine/ : The Washington Post.
Greg Miller and Catherine Belton . (2022). Russia’s spies misread Ukraine and misled Kremlin as war loomed. https://www.washingtonpost.com/world/interactive/2022/russia-fsb-intelligence-ukraine-war/ : The Washington Post.
Hoffman, D. (2000). Putin's Career Rooted in Russia's KGB. https://www.washingtonpost.com/wp-srv/inatl/longterm/russiagov/putin.htm : Washington Post Foreign Service .
Ilya Abishev & Kateryna Khinkulova. (2022). Putin allies who criticise Russia's war machine. https://www.bbc.com/news/world-europe-63468600 : BBC.
Murphy, M. (2022). Wagner Group: Head of Russian mercenary group filmed recruiting in prison. https://www.bbc.com/news/world-europe-62911618 : BBC.
Sharma, S. (2022). Brave Ukrainian woman tells Russian soldier: ‘Put sunflower seeds in your pocket so they grow when you die’ . https://www.independent.co.uk/news/world/europe/ukraine-russia-soldier-woman-confrontation-b2022993.html : Independent.
Shevchenko, V. (2014). "Little green men" or "Russian invaders"? https://www.bbc.com/news/world-europe-26532154 : BBC.
Templeman, K. (2022). TAIWAN IS NOT UKRAINE: STOP LINKING THEIR FATES TOGETHER. https://warontherocks.com/2022/01/taiwan-is-not-ukraine-stop-linking-their-fates-together/: War On the Rocks.
Yushchenko, V. (2022). Putin ‘wants to kill us and we want to live. https://www.ekathimerini.com/opinion/interviews/1196164/putin-wants-to-kill-us-and-we-want-to-live/ : Ekathimerini.