انتخابات یک فرایند طولانی است، واقعیت آن است که رأی‌دهندگان به صورت همیشگی در معرض انتخاب قرار دارند و ارزیابی عملکرد هر مجلس از روز نخست شروع کارش آغاز می‌گردد. از همین رو نیز متخصصین بازاریابی سیاسی عنوان می‌کنند که کمپین‌های دائمی، شانس پیروزی را دوچندان می‌کنند. اما سؤالی اساسی پیش می‌آید که نمایندگان فعلی مجلس (نمایندگان مجلس یازدهم) و داوطلبان نمایندگی مجلس شورای اسلامی باید از کی تبلیغات انتخاباتی را شروع کنند؟ اما سؤالی اساسی‌تر وجود دارد که تبلیغات انتخاباتی از کی شروع نشود؟! در نگاشت حاضر به دنبال پاسخ به سؤال اخیر هستیم.
سال آخر مجلس، سال سرافرازی
رهبر معظم انقلاب در دیدار 3 خرداد امسال با نمایندگان مجلس یازدهم شورای اسلامی عنوان داشتند که دقت داشته باشید همانگونه که سالم آمدید، سالم نیز بروید. از منظر ایشان، سال آخر (1) نباید منجر به رقیب‌پنداری قوای دیگر گردد، (2) نباید در به کارگیری ابزار نظارتی (مانند توان استیضاح) افراط شود، (3) باید رعایت تقوا شود و اگر می‌شود یک نکته به صورت غیرعلنی مرتفع شود، این عمل پیگیری شود و (4) باید توجه گردد که مجلس شورای اسلامی بخشی از کلیت نظام است و عملکرد مجلس باید با توجه به سایر بخش‌ها باشد. از این رو ایشان تأکید داشتند باید سال آخر، سال سرافرازی مجلس باشد.
انتخابات نباید عملکرد نمایندگان را تحت الشعاع قرار دهد
تبلیغات انتخاباتی نباید به صورت زودهنگام شروع شود. این مسئله هم شامل نمایندگان کنونی مجلس می‌شود که تمایل دارند برای دوره بعد نیز نام‌نویسی کنند و هم داوطلبین جدید را در برمی‌گیرد. داوطلبین جدید باید توجه داشته باشند که تبلیغات انتخاباتی باید در زمان رسمی آغاز شود، پیش از این زمان شناخت مقدمات نمایندگی مجلس، آشنایی با آسیب‌ها و مسائل حیاتی کشور، مشورت با بخش دانشگاهی و دستیابی به ایده‌های مختلف لازم است. اما نمایندگان مجلس باید بکوشند از اینکه اقداماتشان رنگ و بوی انتخاباتی داشته باشند بپرهیزند، چراکه (1) یکسال از زمان نمایندگی ایشان باقی مانده و کشور دارای اولویت‌های اساسی برای بررسی از سوی مجلس است، (2) نمایندگان کنونی دارای قدرت هستند و تبلیغات زودهنگام و غیرقانونی ایشان می‌تواند فضای انتخابات را آلوده نماید، (3) تقابل با دیگر قوا از جمله دولت برای کسب رأی بیشتر می‌تواند ضمن تحت الشعاع قرار دادن وظیفه نمایندگی، اقدامات دولت را نیز معطل کند و مسائل کشور را پیچیده‌تر نماید، (4) همانطور که رهبری در سخنرانی 3 خرداد فرمودند، نماینده باید تقوا داشته باشد و تبلیغات زودهنگام که جنبه نمایشی دارد، مصداق بی‌تقوایی است و (5) اولویت نمایندگان مجلس در سال آخر باید توجه همه جانبه به مشکلات کشور و قانون‌گذاری دقیق برای حل آن‌ها باشد (با توجه به تأکید بیشتر رهبری بر وظیفه قانون‌گذاری در مقایسه با وظیفه نظارت).
تبلیغات زودهنگام چه آسیب‌هایی دارد؟
همانطور که گفته شد انتخابات فرایندی طولانی است و رأی‌دهندگان مدام در حال ارزیابی منتخبین یا دریافت ارزیابی‌های ارائه شده از سوی رسانه‌ها هستند. اما شروع فرایندهای انتخاباتی، بازی‌های سیاسی و رقابت پیشاانتخاباتی، مشکلاتی را ایجاد می‌کند که برخی از مهم‌ترین ایرادات آن عبارت خواهند بود از:
1. رقابت انتخاباتی نامتوازن می‌شود. پیش از شروع رسمی زمان تبلیغات، داوطلبان زیادی تبلیغات خود را آغاز نمی‌کنند و برخی قدرت و پول کافی برای چنین کاری را ندارند، اما تبلیغات زودهنگام علی الخصوص از سوی نمایندگان فعلی مجلس می‌تواند ضمن ضایع کردن هزینه بیت‌المال، قدرت تبلیغ را از سایرین سلب نماید (گسترش تبلیغات ناعادلانه)؛
2. تبلیغات انتخاباتی زودهنگام منجر می‌شود که فرایند چرخش نخبگانی به خوبی انجام نشود یا چنین پیامی برای مردم ایجاد شود که همیشه قدرتمندان در تلاش برای حفظ صندلی‌های خودند (ضایع نمودن فرصت تحول)؛
3. اعتماد رأی دهندگان به نظام کاهش پیدا می‌کند، چراکه رأی دهندگان در اکثر مواقع تبلیغات زودهنگام برخی از داوطلبان را خواست نظام تلقی می‌کنند، در حالی که خواست نظام در چارچوب قانونی منعکس شده است و این مسئله خلاف خواست نظام است (گسترش بی‌اعتمادی به نظام و فرسایش سرمایه اجتماعی نظام)؛
4. طولانی شدن زمان تبلیغات می‌تواند موجب تشدید شکاف‌های اجتماعی گردد و گروه‌های فکری مختلف در جامعه را در مقابل هم قرار دهد، به گونه‌ای که تأثیر این اقدامات به صورت بلندمدت بر پیکره جامعه باقی خواهد ماند (قطبی نمودن جامعه)؛
5. اولویت‌های اصلی کشور جابجا می‌شود و انباشت مشکلات در بخش حکمرانی تشدید می‌شود چراکه تبلیغات زودهنگام، حکمرانی را از حکمرانی ملی به حکمرانی شخصی تبدیل می‌نماید (شخصی شدن حکمرانی)؛
6. رقابت و عاملیت دو قسم عمده مشارکت سیاسی به شمار می‌روند. تبلیغات زودهنگام عاملیت را کاهش می‌دهد چراکه مردم نقش خود را حداقلی می‌پندارند و گمان می‌کنند منتخبین از پیش مهندسی شده‌اند، پیشتر نیز بیان شد که رقابت را نیز به سود صاحبان قدرت و نمایندگان فعلی مجلس، نامتوازن می‌کند و نهایتاً آنکه منجر به کاهش مشارکت سیاسی در بلند مدت نیز می‌گردد (تضعیف عاملیت و کاهش مشارکت سیاسی)؛
7. فضای انتخابات از فضایی عقلانی به سمت هیجانی-احساسی پیش می‌رود و احتمال انتخاب درست کاهش پیدا می‌کند. چراکه حجم داده‌های تولید شده در فرایند تبلیغات بالا خواهد بود و مردم قدرت تشخیص دقیق خود را از دست می‌دهند (غلبه هیجانات و احساسات بر انتخاب)؛
8. طولانی شدن رقابت و عدم تمرکز قانونی بر این دست اقدامات پیش از شروع زمان رسمی تبلیغات انتخاباتی، منجر می‌شود که شعارها و وعده‌های انتخاباتی تیزتر شود و داوطلبان برای حفظ موقعیت خود در رقابت، شعارهای گزافی بدهند که هم اجرا شدنی نباشند، هم در تناسب با اولویت‌های کشور نباشند و هم مردم را به سازوکار اعتماد و منتخبین بی‌اعتماد نماید. همچنین آنکه افراط در تبلیغات منجر به آن می‌شود که اخلاق ضایع گردد (گسترش وعده‌های گزاف و تضییع اخلاق).
کمپین خدمت طولانی باشد، تبلیغات انتخاباتی در موعد قانونی
انتخابات نباید از اکنون شروع شود، اکنون فرصت انجام وظایف از سوی نمایندگان مجلس است و فرصت خوبی برای آشنایی بیشتر داوطلبین با مسائل کشور و راه‌حل‌های قانونی حل آن‌ها است. امروز لازمه حیات اجتماعی تلاش جدی برای خدمت به آرمان‌های انقلاب است. به نظر بزرگترین و ضروری‌ترین کمپین این روزها، کمپین خدمت برای خداست، یعنی تلاش دقیق، همه‌جانبه و کارشناسی شده در همه امور، برای رفع مشکلات کشور، نیاز قطعی این روزهاست و با توجه به شعار سال نیز این کمپین باید بر روی مهار تورم و رشد تولید متمرکز باشد.
منبع سایت مرکز مطالعات بازاریابی سیاسی: https://cpmstudy.ir