افکار عمومی و تبلیغات؛ لزوم اجتماعی سازی محتوا

مقدمه

امروزه تولید محتوا و ارائه آن به واسطه گسترش فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بسیار افزایش داشته است و حجم زیادی از محتوا های مختلف جلوی دید مخاطبان قرار دارد. در این بین، اجتماعی سازی محتوا یکی از روش های بسیار مهم و از ابزار های اصلی قدرت در جذب مخاطب می باشد. با توجه به دشواری ها و پیچیدگی های خاص این حوزه، در این یادداشت سعی داریم تا با کمک از واژه تبلیغات که رواج بیشتری در جامعه دارد؛ به شرح مفهوم اجتماعی سازی محتوا بپردازیم.

اجتماعی سازی محتوا یعنی چه؟

فرآیندی که کودکان، یا سایر اعضای جدید جامعه ، روش زندگی جامعه خویش را می آموزند، اجتماعی شدن نام دارد. اجتماعی شدن مجرای اصلی و اساسی انتقال فرهنگ در طول زمان و بین نسل هاست.

اجتماعی شدن منحصر در انسان ها به عنوان موجودات اجتماعی زنده، نیست. بلکه با توجه به گستردگی دامنه های ارتباطی انسان ها در زندگی امروزه، برای درک و انتقال پیام و محتوا، باید به صورتی که قابل درک برای تمام اعضای جامعه یا حداقل کنشگران فعال آن باشد بیان شود، به عبارتی محتوا باید اجتماعی سازی شده و قابل درک برای تمام افراد جامعه باشد.

رابطه تبلیغات و اجتماعی سازی محتوا

در جامعه امروزی تبلیغات بسیار نقش برجسته ای دارد. شاید این تصور به ذهن برسد که تبلیغات برای کالاهای مصرفی و تجاری است و تاثیری در پذیرش محتوا و داده ها در جامعه ندارد. اما این تصور چندان به حقیقت نزدیک نیست.

به لحاظ نظری، هر کسی بهترین و ارزان ترین کالاهایی را که در بازار به او ارائه می شود، خریداری می کند. اما در عمل اگر هر کسی، قبل از خرید مایحتاج روزانه خود که از انواع مختلف علائم تجاری در معرض فروش است، به دنبال قیمت گذاری و بررسی شیمیایی برود، زندگی اقتصادی به نحو نا­امید کننده ای فلج می شود. جامعه برای جلوگیری از این سردرگمی، ترجیح می دهد که دایره انتخابش به ایده ها و کالاهایی محدود شود که از طریق همه انواع تبلیغات از سمع و نظر او گذرانده شده است. در نتیجه تلاشی وسیع و مداوم در جریان است تا توجه و ذهن ما را به برخی سیاست ها، کالاها و یا ایده ها جلب نماید.(1)

در مورد محتوا هم همین روند برقرار است و شاید به توان به جای تبلیغات تجاری از مفهوم اقناع افکار عمومی(عملیات روانی) در مورد محتوا استفاده کرد که کارکرد تقریبا مشابهی را دارند.

کالایی که خود را بهتر به مخاطبان معرفی کند جای بیشتری در سبدهای مصرفی خانوار خواهد داشت. در مورد محتوا و داده ها هم، آن محتوایی که بهتر اجتماعی سازی شود و برای مخاطب قابل درک تر باشد مورد پذیرش مخاطب قرار می گیرد.

اصطلاح تبلیغات و عملیات روانی برای بسیاری از اذهان، یک دلالت ضمنی ناخوشایند دارد. با این همه در موارد فراوانی، خوب یا بد بودن تبلیغات، بستگی به شایستگی آنچه خواسته شده است و یا درستی اطلاعات منتشر شده دارد.

اصطلاح تبلیغات به معنی درست خود، یک فعالیت انسانی کاملا مشروع است. هر مجموعه مذهبی، سیاسی یا اجتماعی که عقاید خاصی داشته باشد و تلاش کند تا این عقاید از طریق کلام یا نوشتار شناخته شود، در واقع تبلیغات کرده است.(2)

حقیقت مقتدر است و باید غلبه یابد. هرگاه افرادی از بشر عقیده داشته باشند که حقیقت ارزنده ای را کشف کرده اند، این صرفا حق ایشان نیست که آن حقیقت را ترویج کنند؛ بلکه وظیفه دارند چنین کنند. اگر این افراد تشخیص دهند که انتشار ان حقیقت به نحو گسترده و موثر، فقط از طریق فعالیت سازماندهی شده ممکن است، آن گاه ممکن است از رسانه ها و سخنرانی ها به عنوان بهترین ابزار انتشار گسترده آن عقیده بهره ببرند.(3)

تبلیغات فقط هنگامی فاسد و ملامت آمیز می شود که تبلیغ کنندگان، آگاهانه و عامدانه آنچه را که می دانند دروغ است، ترویج کنند؛ یا هنگامی که  هدف آن ها از تبلیغات، ترویج چیزی است که برای خیر عمومی مضر است.

در سازماندهی کنونی جامعه ما، تایید مردم برای هر اقدام بزرگی لازم است. از این رو هر حرکت پر سر و صدایی بدون اثر گذاری بر افکارعمومی با شکست مواجه می شود. به همین دلیل است که امور خیریه نیز مانند ساست و ادبیات باید تبلیغات را به کار گیرند و می توان گفت که تبلیغات جزء لا ینفک زندگی انسان عصر ارتباطات است.(4)

لزوم اجتماعی سازی محتوا

میل به یک اصلاح خاص، هر چه هم که گسترده باشد، در عمل نمی تواند محقق شود؛ مگر آنکه ماهرانه بیان شود و نیز فشار لازم برای این تغییر بر بخش های قانون گذاری مربوط به آن وارد آید. ممکن است میلیون ها زن خانه دار احساس کنند که غذا های کارخانه برای سلامتی مضر هستند باید ممنوع شوند؛ اما احتمال اندکی وجود دارد که خواست فردی آن ها شکل قانونی موثر به خود گیرد؛ مگر آنکه این خواسته نیمه بیان شده آن ها سازماندهی شده، صدایی پیدا کند و به صورت غلظت یافته ای بر مجلس یا دیگر نهاد مربوطه به گونه ای فشار وارد کند که نتیجه مورد نظرشان را ایجاد نماید. آن ها چه متوجه باشند و چه نباشند از تبلیغات می خواهند که خواسته آن ها را سازماندهی و موثر کند.

گروه های کوچک از افراد می توانند کاری کنند که  بقیه ما در مورد یک موضوع مشخص، آن گونه که آن ها می خواهند فکر کنیم و در عمل نیز چنین می کنند.(5)

در اجتماعی سازی محتوا نیز همین روند برقرار است و تلاش می شود تا محتوایی به عنوان دیتای شناخته شده و قابل پذیرش توسط مردم در جامعه شکوفا شود. می توانیم اجتماعی سازی را هم عرض تبلیغات در نظر بگیریم، چرا که همان اهدافی که در تبلیغات مدنظر است در اجتماعی سازی هم وجود دارد.(6)

نتیجه گیری

در شرایطی که افراد و نهادهای بسیاری در حال تولید و ارائه انواع مختلف محتواهای تحلیلی، عمیق و ایده‌های نو هستند در بسیاری از مواقع این محتواها به آرامی در شبکه‌های اجتماعی دفن می‌شوند بدون آنکه کوچکترین اثر و بازخوردی نسبت به آنها به وجود آمده باشد. اجتماعی‌سازی مفهومی است که تلاش می‌کند یک محتوا را در نسبت با زندگی مخاطبین خود تطبیق دهد به‌گونه‌ای که اثر آن محتوا در جامعه مشخص شده و به تغییر نگرش، بینش یا کنش افراد و جوامع بینجامد.

1. بارون، رابرت(1389). روانشناسی اجتماعی(ترجمه ی علی تحصیلی)، تهران: نشر کتاب آمه.
2. Berridge, G. and James, A.(2003).Dictionary of Diplomacy.New York:colombia university pres.
3. برنیز، ادوارد(1396). صنعت پروپاگاندا(ترجمه ی دکتر سید مجتبی عزیزی)، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
4. لازار، ژودیت(1397). افکار عمومی(ترجمه ی مرتضی کتبی)، تهران: نشر نی.
5. مرادی، حجت اله(1368). عملیات روانی رسانه، تهران: نشر ساقی.
6. https://www.wordstream.com/blog/ws/2016/07/28/content-advertising