در حال حاضر، موضع ایران در تجدید برجام این است که ایالات متحده باید تحریم هایی را که رئیس جمهور سابق آمریکا ترامپ در سال ۲۰۱۸ اعمال کرده است، لغو کند. بایدن نیز علنا اظهار دارد که قبل از شروع هر گونه گفتگوی مستقیم، ایران ابتدا باید به تلاش های غنی سازی خود پایان دهد. بنابراین در حال حاضر به نظر می رسد که اختلافات بین این دو کشور برطرف نشدنی است، اما هدف واقعی دیپلماسی این است که فاصله ها را پر کرده و اختلافات را برطرف سازد. عوامل زیادی چه در داخل ایران و چه در ایالات متحده و همچنین اقداماتی از سوی سایر کشورها می تواند مانع موفقیت دیپلماتیک شود.
در مورد ایالات متحده، کاملاً واضح است که بایدن رئیس جمهور این کشور می خواهد برجام را از سر گیرد. او عضو دولتی است كه به ایجاد چنین تمهیداتی كمك كرد و “تیم” دیپلمات فعلی او شامل بسیاری از افرادی است كه در شکل گیری برجام، به خوبی سایر افراد با همین گرایش، تلاش كردند. بایدن همچنین حوثی ها را از لیست سازمان تروریستی آمریکا حذف کرد. این واقعیت که هر دو مجلس کنگره در دست دموکرات ها است او را از حمایت قاطع قانونی و فضایی برای مانور، بهره مند می سازد. با این وجود هنوز مخالفت شدید داخلی وجود دارد، مگر اینکه توافق بسیار محدودتر و شفاف تر شود، یعنی هیچ معامله جانبی صورت نگیرد، دامنه و وسعت بازرسی ها بسیار بیشتر شود و هیچ سلاح هسته ای ساخته نشود.
در ایران نیز روحانی رئیس جمهور این کشور به دنبال احیای برجام است، اما سایر عناصر در داخل دولت و همچنین سایر سازمانهای هدفمند مانند سپاه نسبت به ایالات متحده بسیار بی اعتماد هستند، همانطور که بخشی از عموم مردم چنین حسی دارند. سیاست داخلی ممکن است روحانی را قبل از انتخابات پیش رو به سمت مذاکره سوق دهد، اما او باید مانند بایدن این اقدامات را برای کشورش بسیار مطلوب جلوه دهد. بر این اساس، به نظر می رسد قصد و اراده ای واقعی در هر دو طرف وجود دارد، اما آیا طرفین در واقع می توانند راهی پیدا کنند؟ هدف از مذاکرات چه به صورت آشکار چه خصوصی یکی است. البته مذاکرات خصوصی اغلب پرفایده تر هستند.
اشخاص ثالث نیز نقش مهمی دارند. اروپایی ها که به راه اندازی برجام کمک کردند، بسیار دخیل هستند و از امتیازات بایدن برای محکم کردن توافق، پشتیبانی می کنند. اسرائیلی ها، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و دیگر کشورها در خاورمیانه ی بزرگ از قدرت نظامی ایران و همچنین فعالیت های نیابتی آنها می ترسند. آنها به شدت بر علیه بازگشت به توافق قبلی فعالیت می کنند.
در حالی که اشخاص ثالث به طور کامل قابل کنترل نیستند، اما می توانند تحت تأثیر قرار گیرند. تعهدات شدید امنیتی آمریکا در قبال اسرائیل و کشورهای عربی ممکن است مخالفت آنها را کاهش دهد. اقدامات تحریک آمیز حزب الله و حوثی ها باعث تشدید مخالفت اعراب و همچنین لابی طرفدار اسرائیل در ایالات متحده می شود. نفوذ ایران بر چنین سازمان هایی بمنظور تعدیل اقدامات نظامی آنها قطعاً مذاکرات را متوقف می سازد.
به طور خلاصه، تعاملات داخلی و بین المللی زیادی وجود دارد. اما هرگونه معامله قبل از انتخابات ایران بسیار بعید به نظر می رسد. و اگر رئیس جمهور جدید ایران انتخاب شود، متغیرهای جدید وارد معادله می شوند. مسلماً فقط یک پیامبر می تواند نتیجه نهایی مذاکرات را با دقت پیش بینی کند.